Het kabinet stelt ruim 142 miljoen euro aan ‘zwaartekrachtsubsidies’ in de wetenschap beschikbaar. Onderzoeksfinancier NWO heeft het geld verdeeld. Er kwamen veertig aanvragen van ‘consortia’ binnen, waarvan er vijftien zijn uitgenodigd voor een gesprek.

Een van de zeven uitgekozen consortia staat onder leiding van hoogleraar en Spinozawinnaar Jan van Hest. Met een nieuw Interactive Polymer Materials (IPM) Research Center wil hij een nieuwe generatie intelligente, dynamische kunststoffen ontwikkelen.

Keerpunt

‘Plastics, oftewel kunststoffen, zijn niet uit onze wereld weg te denken. Zonder kunststoffen hadden we nooit de hedendaagse levensverwachting en welvaart kunnen bereiken. Traditionele kunststoffen kunnen echter vaak slechts één statische functie uitoefenen. Tevens is de hoeveelheid plastic afval enorm. Anno 2021 staan we op een keerpunt’, schrijft NWO op haar website.

Jan van Hest zegt daar: “In het Interactieve Polymere Materialen Onderzoekscentrum gaan wij een nieuwe generatie intelligente, dynamische kunststoffen ontwikkelen; door wisselwerking met de omgeving exceptioneel beter presterend, en makkelijk afbreekbaar en herbruikbaar, onmiskenbaar noodzakelijk voor 21ste‐eeuwse toepassingen.”

De zeven onderwerpen waarover NWO de 142 miljoen verdeelde zijn zeer divers. Een andere zwaartekrachtsubsidie is voor biologen en technologieontwikkelaars om samen lichaamscellen te kunnen bestuderen (en manipuleren) in ziek en gezond weefsel. Het moet tot betere behandeling van ziekten leiden.

Een ander consortium wil bestuderen hoe jongeren opgroeien en zich ontwikkelen in het onderwijs en hun sociale omgeving. In dat project werken neurowetenschappers en gedragswetenschappers samen.

Ook buigen onderzoekers van verschillende universiteiten zich gezamenlijk over bijvoorbeeld algoritmes en ethiek, nieuwe kunststoffen, materialen voor kwantumcomputers en stress in het dagelijks leven.

Tien jaar

Met het geld gaan de samenwerkingsverbanden tien jaar lang onderzoek doen. Het komt dus neer op zo’n twee miljoen euro per jaar. De zwaartekrachtsubsidies zijn in 2012 voor het eerst toegekend. In totaal zijn er nu vijf rondes geweest en aankomend collegejaar komt er een zesde ronde.

Ter vergelijking, de hoogste Nederlandse wetenschapsprijs (de Spinozapremie) is 2,5 miljoen euro waard en die win je niet tien jaar achter elkaar. Wel blijken drie hoofdaanvragers in deze ronde tevens oud-winnaars van de Spinozapremie. Dat zijn naast Jan van Hest ook Anna Akhmanova (Utrecht) en Eveline Crone (Rotterdam).