Een uitgerekte zigzagstoel met koeienkussen staat bovenaan een nagemaakte Vertigo-trap. Het is een aangepaste versie van de wereldberoemde stoel van architect Gerrit Rietveld uit 1934. Over de rand van de stoel hangt een koeienstaart. Die staart is een typisch kunstenaarsding, zegt Christensen, die de Koestoel samen met Staal ontwierp. “Hij wekt vrolijke vervreemding op”, legt ze uit. De stoel lijkt er namelijk op te steunen.

Humor komt vaker terug in het werk van buro Staal|Christensen, zo ook in de renovatie van het Auditorium op de campus. Het grote potlood dat daar langs de Blauwe Zaal naar beneden loopt is bijvoorbeeld een verwijzing naar het noteren van kennis, zegt Staal. “Dat is de basis van studeren. Mooi toch hoe mensen dan als ze naar beneden lopen dat potlood strelen.” De Auditorium-renovatie en meer projecten zijn nu in Vertigo te zien bij de tentoonstelling Ort&Distort. De Koestoel is het pronkstuk van de tentoonstelling en is sinds vorige week in het bezit van de kunstcollectie van de TU/e.

Surrealistisch

Donderdag opende het duo de tentoonstelling samen met architect Arie van Rangelrooij, die net als Staal ten tijde van de Eindhovense School aan de TU/e studeerde. In een surrealistische voorstelling probeerde Staal het publiek ervan te overtuigen dat mensen pas leerden zitten toen Rietveld zijn zigzagstoel ontwierp. Zijn verhaal ondersteunde hij met dia’s die Christensen achter hem op twee schermen projecteerde. Van Rangelrooy begeleidde het geheel met een soundscape die hij creëerde door toetsen van orgels af te plakken en op een funkpiano te spelen.

Of het Staal lukte om het publiek van zijn zitverhaal te overtuigen is maar zeer de vraag, wel werd er veel gegrinnikt. Zijn bizarre relaas lijkt representatief voor het werk van buro Staal|Christensen, dat vaak op zoek gaat naar tegenstellingen en mensen graag verwart. “Ik vind het leuk om ook mezelf super te verwarren als ik met een ontwerp-probleem bezig ben, want alleen zo komt er iets bijzonders uit”, vertelt Staal. “Het moet niet voorspelbaar worden.”

Van A naar B

Die manier van werken leerde hij aan de TU/e, zegt hij. “De Eindhovense School leerde ons niet direct van A naar B te gaan, maar een enorme omweg te nemen. De zoektocht naar een oplossing moet je zo prachtig mogelijk maken. Je brein moet geprikkeld worden.” Alles was mogelijk in die periode, zegt Van Rangelrooij. “Er werd gezegd dat hier géén architectuur werd gemaakt, maar stiekem kwamen er een heleboel goed scorende Eindhovense architecten landelijk in beeld. Toen ontstond er het beeld van een verzameling van diversiteiten. De Eindhovense School was zo vrij, dat alles kon.”

De Koestoel werd een soort mascotte van de Eindhovense School, toen hij op een affiche kwam te staan van een tentoonstelling aan de Technische Hogeschool in Zürich in 1991. Staal en Christensen ontwierpen de stoel voor die gelegenheid. “Kennelijk was het een goed voorbeeld van de ontwerphouding van de Eindhovense School zoals hij toen gedoceerd werd door Gerard van Zeijl, Geert Bekaert en de groep daaromheen”, vertelt Staal. “Die houding was een combinatie van de poëzie uit het verleden, historische verwijzingen en het ultramoderne nieuwe.”

Wulps

De School leerde ook te citeren, vertelt Christensen. “Dat hebben we ook bij de Koestoel gedaan. Het is een mix van twee iconen: de wulpse Le Chaise Longe van Le Corbusier en de strenge zigzagstoel van Rietveld. Daarin zit een tegenstelling.” Juist omdat de stoel zo iconisch was voor de onderwijsperiode van de Eindhovense School heeft hij veel rondgereisd, vertelt Staal. Nu krijgt de stoel een thuisbasis in Vertigo. “Hij is hier op zijn plek, want hij is hier ook ontstaan. Het is het gestolde verhaal van de zeven jaar die ik hier heb gestudeerd.”

De tentoonstelling Ort&Distort is nog tot 29 april te zien in Vertigo.