Afgelopen vrijdag gaf Searchinger een EIRES-lezing op de campus over de gevolgen van het 'Fit for 55'-pakket voor grondgebruik, klimaatverandering en biodiversiteit. Hij begint zijn lezing door te zeggen hoe toepasselijk de naam van de Coronazaal is: “Dit is de eerste fysieke lezing die ik in twee jaar tijd heb gegeven.” Rond de dertig mensen zijn op de campus naar hem komen luisteren, anderen zijn thuis via hun scherm aanwezig. De onderzoeker vertelt hen over de grote uitdaging die ons te wachten staat: hoe voeden we de wereld, zonder die te vernietigen?

In 2050 zal de wereld bewoond worden door rond de tien miljard mensen, die allemaal eten, een woning en andere middelen nodig hebben. Om al wat nodig is te kunnen produceren is landoppervlakte nodig. Maar als we de wereld bewoonbaar willen houden, moeten ook bossen de ruimte krijgen om CO₂ op te nemen en zijn natuurgebieden nodig om de biodiversiteit te kunnen garanderen, legt Searchinger uit. In alle beschikbare klimaatstrategieën staat dat grondgebied dat gebruikt wordt voor landbouw flink teruggebracht moet worden. Met de juiste maatregelen zou dat volgens hem mogelijk moeten zijn.

Fit for 55

Wat Europa nu van plan is met het Fit for 55-pakket is een groot deel van het beschikbare grondgebied (22 miljoen hectare) aan energiegewassen toebedelen. “Dat betekent dat een vijfde van het Europese akkerland gebruikt zou worden voor bio-energie”, zegt Searchinger. Volgens hem pakt dat niet voordelig uit voor het klimaat.

Het grootste probleem zit hem in hoe al de voorgestelde wetten in het pakket bio-energie als klimaatneutraal beschouwen, zegt hij. De reden dat het als klimaatneutraal wordt gezien, is dat naast het uitstoten van CO₂ bij de verbranding van de gewassen, bij het telen van de gewassen koolstofdioxide juist wordt opgenomen. Het zou een recyclingproces zijn. Maar in werkelijkheid is bio-energie helemaal niet klimaatneutraal, legt Searchinger uit. “Bio-energie is zo ongeveer de minst efficiënte technologie om energie mee op te wekken die je je maar kunt voorstellen.”

Ethanol

Om te illustreren wat hij bedoelt, laat hij een grafiek zien op het scherm achter hem. In die grafiek staan de uitstoot van broeikasgassen van benzine tegenover die van EU Ethanol, een hernieuwbare biobrandstof. Het laat zien dat de ethanol in werkelijkheid méér broeikasgassen uitstoot. Maar omdat men in het productieproces ook gewassen teelt, wordt er een krediet toegewezen, die de uitstoot compenseert, zegt Searchinger. “Wat daar mis mee is? Nou, je zou toch zeggen dat je land nodig hebt om planten te telen. Waar zijn de kosten voor die grond in deze berekening?”

Kosten zijn in dit geval mogelijkheden, legt hij uit. “Ik bedoel daarmee dat als het gaat om de invloed op het klimaat, je geen voordelen zou ondervinden door het land op een andere manier te gebruiken. Nou, waar zouden we het voor kunnen gebruiken? We kunnen bossen aanleggen, we kunnen bossen behouden en we kunnen voedsel telen, waardoor we niet in andere landen bossen hoeven te kappen.” Het feit dat in dit voorbeeld biobrandstof met fossiele brandstof wordt vergeleken, wil trouwens niet zeggen dat er geen alternatieven zijn, benadrukt Searchinger. “Op 75 procent van het landoppervlakte van de wereld zou je honderd keer meer bruikbare energie kunnen opwekken met zonne-energie, dan met bio-energie.”

Gratis

Maar waarom wordt bio-energie dan nog steeds als optie opgeworpen in het Fit for 55-pakket? Dat komt omdat de EU het grondgebied als gratis beschouwt en er geen andere toepassingen voor overweegt. Dat resulteert in een oneerlijke vergelijking met andere energiebronnen, zegt de onderzoeker. Om dat op te lossen, zou de EU volgens hem rekening moeten houden met de CO₂-impact van bio-energie. “Ze zouden op de een of andere manier ‘CO₂ -mogelijkheidskosten’ in de berekening moeten meenemen.”

Ook zou Europa niet beloond moeten worden voor het uitbesteden van land, zou er beleid moeten komen om landbouw efficiënter te maken en om consumptie te verminderen en zouden leveranciers geholpen moeten worden om meer gewassen te produceren met de beschikbare grond, zegt Searchinger. “Net als iedereen, speelt ook Europa een grote rol in de oplossing. Grond is schaars.”