Binnen de opto-mechatronica wordt kennis van optische systemen - lasers, lenzen, spiegels, lichtsensoren - gecombineerd met mechatronica, een discipline die draait om hightech mechanische systemen en de bijbehorende elektronische regelsystemen. Om steeds betere mechatronische systemen te kunnen bouwen, vormen optische precisiemetingen - tot op nanometers nauwkeurig - tegenwoordig een noodzakelijk ingrediënt.

In de Brainportregio is opto-mechatronica onder meer onontbeerlijk voor de ontwikkeling van de chipmachines van ASML, elektronenmicroscopen van FEI, medische apparatuur van Philips en de uiteenlopende hightech-onderdelen die Prodrive levert. Hoog tijd dus om deze discipline ook aan de TU/e een formele plek te geven, dachten Lennino Cacace, die parttime als universitair docent verbonden is aan de groep Mechanical Design (onderdeel van de sectie Control Systems Technology, CST) en Pieter Kappelhof, die daar als hybride docent een dag in de week zijn ruime ervaring in de hightechindustrie inzet voor studenten.

Arizona

Hoewel technologie op het snijvlak van mechanica, elektronica en optica in de hightechindustrie dus al een bepalende rol speelt, is opto-mechatronica volgens Cacace in de academische wereld nog een ondergeschoven kindje. “Alleen in Arizona zit een goede onderzoeksgroep op dit vlak. Wij zijn hier in Eindhoven uitstekend gesitueerd om deze discipline succesvol neer te zetten, met onze traditie op het gebied van mechanisch ontwerpen en het ecosysteem van Brainport.”

Zowel Kappelhof als Cacace zijn ooit zelf afgestudeerd bij Mechanical Design en samen hebben ze de afgelopen jaren aan de TU Delft een mastertrack opgezet op het gebied van opto-mechatronica. Aan de TU/e wordt het onderwijs op het gebied van mechanisch construeren nu uitgebreid met een mastervak opto-mechatronica, dat studenten Mechanical Engineering vanaf komend collegejaar kunnen volgen. Daarnaast wordt momenteel geregeld dat diezelfde studenten een opticavak uit de bachelor Applied Physics ook als mastervak mogen volgen.

Stevige duit

In het Mechanical Design Lab is bovendien ruimte voor afstudeerders en promovendi op het gebied van de opto-mechatronica. Die worden daar begeleid door Cacace, terwijl hoogleraren Maarten Steinbuch (hoofd van de sectie CST) en zijn collega Hans Vermeulen zullen optreden als promotoren. “We vinden het belangrijk dat studenten ervan op de hoogte zijn dat ze bij ons terecht kunnen als ze deze richting interessant vinden.”

Dat het regionale bedrijfsleven behoefte heeft aan personeel met kennis op dit vakgebied lijdt geen twijfel, benadrukt Kappelhof: “Alleen al bij ASML hebben ze een opto-mechanische afdeling waar honderden mensen werken. Daar hebben we al voor we begonnen samen met Maarten Steinbuch een rondje gemaakt en dat heeft al direct vier promotieplaatsen opgeleverd, gefinancierd door ASML. Daarnaast doet ook Prodrive een stevige duit in het zakje, waarmee we twee promotietrajecten hebben kunnen opstarten. Die laatste twee plekken hebben we al ingevuld en ook één promovendus die met ASML aan de slag gaat, is al aangenomen.”