Stappen tellen, calorieën bijhouden, eettips of een seintje krijgen wanneer je meer moet bewegen. Er zijn tegenwoordig zo veel gezondheidsapps die je proberen te helpen om gezonder te leven, dat je soms niet meer weet wat je moet kiezen. En heb je eenmaal zo’n app, dan is de kans groot dat je na een week of drie je enthousiasme verliest en afhaakt. PhD-student Raoul Nuijten wilde graag weten wat een mHealth-app wel succesvol maakt en ging op zoek naar de rol van energizers.

Die zijn heel belangrijk, legt Nuijten uit. “Een boswandeling, een zonnestraal op je gezicht of een goed gesprek kunnen je een positief gevoel geven en ontketenen een brandend vuurtje vanbinnen. Iedereen kent andere energizers, maar ik ben ervan overtuigd dat een gezonde leefstijl iedereen energie kan geven. Omdat gezond leven voor veel mensen niet zo eenvoudig is, heb ik geprobeerd om hun gedrag te beïnvloeden via hun mobiele telefoon, zodat ze gezondere keuzes maken. En daarvoor heb ik de effectiviteit van game-elementen binnen mHealth-apps ontleed.”

Nieuwe aanpak

Hij vergelijkt de gedragsbeïnvloeding die hij in gang probeert te zetten vaak met muziek maken, vertelt hij enthousiast. Want naast zijn wetenschappelijke carrière timmert Nuijten ook muzikaal aardig aan de weg; de familieband Nuijten&Son waarin hij met zijn vader als harde kern zingt en piano en gitaar speelt is een lokaal - Moerdijks - begrip.

“Je hebt als muzikant een enorme vrijheid om je publiek te inspireren. Tegelijkertijd kan een muziekstuk door iedereen anders ervaren worden, dat maakt het heel divers. Toch moet je als je samen muziek maakt met veel aspecten rekening houden: welke instrumenten kies je, welke toonsoort en ritme? Dat maakt hoe goed het geheel klinkt. Zo kun je een gezondheidsapp ook ontleden in verschillende aspecten en bekijken welke strategie in welke context het beste werkt. Hoewel er veel onderzoek wordt gedaan naar gezondheidsapps, is deze focus op individuele componenten nieuw.”

Game-elementen

Met een zelfgemaakte app keek hij afzonderlijk naar vier zogenoemde interventiestrategieën die in de game-wereld vaak gebruikt worden. Hoe beïnvloeden beloning, sociale vergelijking, adaptieve doelen stellen en personalisering het gedrag van deelnemers in twee verschillende doelgroepen? De zittende kantoormedewerker die door langdurige inactiviteit een grotere kans heeft op hart- en vaatziekten en andere gezondheidsrisico’s, bleek voornamelijk gevoelig voor financiële beloning, vertelt Nuijten.

“We konden van alle deelnemers bijhouden in welke mate ze zich door de app getriggerd voelden. Daarbij moet je denken aan inloggen, swipen, of de registraties van gezonde activiteiten die je in de app doet. Binnen een interventiestrategie is er ook nog veel speelruimte. Geef je bijvoorbeeld een beloning in de vorm van een badge, digitaal of financieel; hoe groot is de beloning en wat moet je ervoor doen? Zo hoefde de kantoormedewerker niet voortdurend financieel beloond te worden, maar bleek een soort loterij dezelfde impact op actief gedrag te hebben. Voordelig om te weten voor een organisator.”

Influencers

De tweede doelgroep die Nuijten onder de loep nam, scholieren uit een lagere sociaal-economische klasse met een hogere kans op onder meer obesitas en suikerziekte, presteerde beter wanneer de app mogelijkheden had om onderling te vergelijken. Een ranglijstje of berichten over elkaars resultaten, gekoppeld aan een reminder om zelf ook tot actie over te gaan. Nuijten zag bovendien dat een rolmodel extra goede resultaten opleverde. “Een leraar of ervaren coach kan net een extra zetje geven.” Influencers zouden hier volgens Nuijten ook zeker aan kunnen bijdragen, iets wat hij in zijn nieuwe functie als universitair docent binnen zijn huidige onderzoeksgroep nog verder wil gaan onderzoeken.

Toch benadrukt Nuijten dat het energizen van mensen niet zo zwart-wit is, zijn onderzoek moet vooral ter inspiratie dienen. Wat in ieder geval duidelijk is, is dat een spel-strategie voor meer continuïteit kan zorgen, waardoor mensen minder snel afhaken. “Een nieuwe gewoonte heeft tijd nodig om in te slijten. Apps kunnen daarop inspelen door mensen langduriger aan zich te binden. Dus niet zoals je nu vaak ziet met een enkele cursus van drie weken, maar kortere programma’s die gedurende een maandenlange periode worden aangeboden.”

Vuur

Om sneller te kunnen zien welke strategie in welke situatie mogelijk het meest effectief kan zijn, zette Nuijten de database SciModeler op. Die moet zo veel mogelijk studies rondom interventiestrategieën gaan samenbrengen. “Elke doelgroep en context is anders, het blijft een kwestie van experimenteren en finetunen om de juiste manier te vinden om het vuur aan te (blijven) wakkeren.” Nuijten zelf hoeft niet lang na te denken wat hem energizet. “Familie, vrienden, muziek maken.” Over een paar weken mag hij gelukkig weer los met zijn band, het eerste concert sinds lange tijd.