- Campus
- 20/12/2022
Hella Jongerius weeft negen meter hoog kunstwerk voor Neuron
Je zou het misschien niet zo snel verwachten: een handgeweven textielen installatie in een gebouw van de Technische Universiteit Eindhoven, een universiteit die vooral bekend staat om haar hightech onderzoek. Maar dat is precies waarmee Hella Jongerius, een van de toonaangevendste ontwerpers van ons land, samen met een team vanaf eind januari aan de slag gaat.
En niet zonder reden, want weven heeft meer raakvlakken met moderne technologie dan men zou vermoeden. In een periode van twee maanden wordt in het gerenoveerde LaPlace-gebouw een negen meter hoge kubus geweven. Neuron, zoals het modernistische pand straks gaat heten, is de nieuwe uitvalsbasis voor het AI-instituut EAISI en zal ook meerdere collegezalen herbergen. Het weefproces is ter plekke voor iedereen te volgen.
Dat Jongerius een weefgetouw heeft gekozen voor een gebouw waar ooit het rekencentrum van de TU/e was gevestigd, en waar straks studenten en onderzoekers slimme nieuwe toepassingen verzinnen voor kunstmatige intelligentie, is niet toevallig.
“Voor Loom Room liet Jongerius zich inspireren door de geschiedenis van de jacquard-weeftechniek. Dat is een geautomatiseerde weefwijze die eind 18e eeuw is ontwikkeld op basis van ponskaarten en bekend staat als de voorloper van de moderne computerprogrammering”, zegt Britte Sloothaak, conservator van de TU/e Kunstcollectie en samen met Bernard Colenbrander (emeritus-hoogleraar bouwgeschiedenis) opdrachtgever van het werk.
"Jongerius is bij het grote publiek misschien vooral bekend vanwege haar vazen met materiaalexperimenten van glas en keramiek, haar ontwerpen voor meubels en vloerkleden en haar cabine-interieur voor KLM. Maar behalve toegepast design maakt ze ook vrij werk. Haar nieuwste kunstwerk voor de TU/e past in een lijn van autonome driedimensionale textielinstallaties die eerder te zien waren in Anticipation Lafayette Foundation (Parijs) en Gropius Bau (Berlijn)."
Driedimensionaal weven is een betrekkelijk nieuwe techniek met veel toekomstpotentieel, doordat een geweven constructie een laag gewicht combineert met grote flexibiliteit en potentieel zeer sterk is. Daarom wordt 3D-weven al hier en daar gebruikt in de industrie, bijvoorbeeld voor onderdelen van windturbines. Sinds 2019 onderzoekt Jongerius met haar team verschillende methoden om driedimensionaal te weven, waarbij artistieke en technische innovatie samengaan.
Pliable architecture
Jongerius heeft er bewust voor gekozen om Loom Room met de hand te weven, zegt Sloothaak. “Op die manier zet ze vraagtekens bij de snelheid die samenhangt met automatisering, en biedt ze alternatieve werkprocessen waarin ruimte is voor rust, toeval en ambachtelijkheid”. Tegelijkertijd is Loom Room (Weefkamer) een reactie op het strenge karakter van Neuron.
“Neuron is een modernistisch gebouw met een macho-uiterlijk. Als contrast heb ik een geometrische zachte constructie bedacht. De kubus hangt vast aan draden, maar beweegt tegelijkertijd mee met de zwaartekracht. Het object zal groot en expressief uit het kubusvormige atrium op de begane grond lijken te barsten, en op de eerste verdieping een intrigerende creatieve machine tonen”, aldus Jongerius, die Loom Room omschrijft als ‘pliable architecture’.
De kubus wordt met de hand geweven in een periode van twee maanden terwijl het gebouw openbaar toegankelijk is. Tijdens dit proces reageert Jongerius en haar team op de ruimte, en houdt hierbij bijvoorbeeld rekening met de lichtinval. Het weefgetouw blijft na afloop hangen. Deze aanpak is kenmerkend voor de ontwerpster, voor wie het proces minstens zo belangrijk is als het product.
Open campus
Loom Room is een initiatief van de TU/e Kunstcommissie in nauwe samenwerking met de Best Teacher Award en het Universiteits Fonds Eindhoven. Het is mogelijk gemaakt met steun van Brabant C en het Mondriaan Fonds.
Het kunstwerk past in de plannen van de TU/e voor de universiteitscampus, waarbij nadrukkelijk wordt verwezen naar de open opzet van de oorspronkelijke campus uit de jaren ’50 van architect Samuel van Embden.
“De campus is niet alleen voor studenten en medewerkers, ook mensen uit Eindhoven en daarbuiten zijn welkom om de TU/e te bezoeken. De Kunstcommissie wil daaraan bijdragen met een meerjarig beleid, waarbij kunst en erfgoed een belangrijke rol spelen", aldus Sloothaak.
Meeweven?
Wil je meeweven? Gedurende de vervaardiging van het kunstwerk wordt op 25 februari een workshop gehouden voor studenten van de TU/e, de Design Academy en daarbuiten. Ook is het mogelijk voor geïnteresseerde studenten om mee te lopen met het weefteam op een aantal ochtenden op de woensdag, donderdag en vrijdag. Aanmelden kan hier.
Over Neuron
Na een renovatieperiode van ruim twee jaar wordt het nieuwe Neuron in het voorjaar officieel geopend. In het gebouw is behalve voor EAISI ook plaats voor 14 collegezalen en 22 kleinere werkruimtes voor studenten. Het moet een levendige en inspirerende plek worden waar mensen leren, (samen)werken, elkaar ontmoeten, ontdekken en ervaren.
Discussie