Vorig jaar stonden er 59 fixusopleidingen op de lijst en nu 61. Nieuw is bijvoorbeeld de opleiding politicologie van de Universiteit van Amsterdam. Die had eigenlijk alleen de toestroom van internationale studenten willen beperken, maar dat is wettelijk nog niet mogelijk. De nieuwe fixus geldt dus voor buitenlandse én Nederlandse studenten. Andere nieuwkomers op de lijst zijn de bèta-opleidingen biomedische wetenschappen van de Universiteit Maastricht, farmacie van de Rijksuniversiteit Groningen en computer science en gezondheid & leven van de Vrije Universiteit Amsterdam.

Aan de TU/e zijn er voor het komend collegejaar drie opleidingen met een numerus fixus: het populaire Computer Science and Engineering (waar de limiet is vastgesteld op 375 studenten, 50 meer dan voor dit jaar), Architecture, Urbanism & Building Sciences (met een ongewijzigde limiet van 325 studenten) en Mechanical Engineering (waar de limiet is opgeschroefd van 360 studenten voor dit jaar naar maximaal 500 voor het komend collegejaar).

Drie brieven

Dit jaar gingen 319 eerstejaars van start met de ME-bachelor, vertelt hoogleraar Hans Kuerten, opleidingsdirecteur bij ME. Op de vraag of het omhoogtrekken van de instroomlimiet naar 500 studenten niet een hele grote sprong is, antwoordt hij ontkennend. "Nee, want eigenlijk zijn we ook voor dit collegejaar al heel flexibel omgegaan met de limiet van 360 studenten. Aan degenen die hadden deelgenomen aan de decentrale toets hebben we drie verschillende brieven gestuurd. Een met felicitaties omdat ze waren toegelaten, een tweede met de mededeling dat ze nog niet waren toegelaten, maar dat ze de volgende dag een brief zouden ontvangen waarin stond dat ze toch waren toegelaten en een derde brief waarin stond dat ze niet waren toegelaten, maar dat nog niet helemaal was uitgesloten dat ze alsnog zouden worden toegelaten. Dat resulteerde uiteindelijk in 319 eerstejaars, maar de faculteit kan er inmiddels zeker 400 aan. Dat is ook de reden dat we de instroomlimiet op 500 hebben gezet. De omgeving vraagt ook om de ingenieurs die wij uiteindelijk afleveren, en door een stevige groei van onze wetenschappelijke staf en de technische ondersteuning kunnen we aan die nog steeds toenemende vraag voldoen door meer eerstejaars toe te laten."

De al in gang gezette renovatie van Gemini (het faculteitsgebouw van ME), waardoor de staf en studenten naar plekken elders op de campus moeten, zal een groei van het aantal eerstejaars ook niet in de weg zitten, zegt Kuerten. "We zitten dan weliswaar verspreid over de hele campus vanwege die renovatie, maar aan ruimte is geen gebrek. En als in februari het gebouw Neuron aan het Laplaceplein wordt opgeleverd, komt er weer extra ruimte beschikbaar. Op dit moment zitten we onder meer al in Traverse en dat gebouw wordt straks via een loopbrug weer verbonden met Neuron. Wat wel ontbreekt, en dat zal nog wel duren tot de afronding van de gehele renovatie in 2027, is het hebben van een eigen thuishonk. Studenten die komend collegejaar beginnen en nominaal studeren, zullen het intrekken in het volledig gerenoveerde Gemini dan helaas niet meer meemaken."

Opgeheven

Maar er zijn dus ook numeri fixi opgeheven, zoals voor de opleiding artificial intelligence in Nijmegen, biofarmaceutische wetenschappen in Leiden en Industrial Design in Eindhoven.

Bij de TU/e-opleiding Industrial Design werd voor het collegejaar 2018-2019 voor het eerst een numerus fixus van kracht en toenmalig decaan Aarnout Brombacher zei destijds dat zijn faculteit met het terugsnoeien van de instroom voor de komende jaren ruimte wilde creëren voor het kunnen opzetten van een coherent onderzoeksprogramma. Van een instroom van 246 eerstejaars in het jaar daarvoor viel die met de invoering van een numerus fixus, waarbij de limiet was vastgesteld op 150 studenten, terug naar 130 eerstejaars. De jaren daarna schommelden de instroomcijfers voor de ID-bachelor zo rond de 140 studenten, maar aan het begin van dit collegejaar gingen volgens de BI Portal nog maar 109 eerstejaars van start, terwijl de instroomlimiet was opgehoogd naar 200 studenten. Nu hoeven studiekiezers zich voor deze opleiding dus niet meer aan te melden vóór 15 januari 2023 en krijgen studenten die elders niet worden toegelaten en late kiezers alsnog de mogelijkheid om zich voor deze opleiding aan te melden.

Kritiek op selectie

De afgelopen jaren groeide de kritiek op selectie aan de poort bij opleidingen die de toestroom niet aankunnen. In 2017 constateerde de onderwijsinspectie dat deze selectie ten koste gaat van met name mannen en van kandidaten met een niet-westerse migratieachtergrond. In september van dit jaar publiceerde de inspectie een nieuw rapport over zelfselectie: sommige studiekiezers zien zo’n toelatingsprocedure niet zitten en kiezen alleen al daarom voor een andere opleiding.

Omwille van de kansengelijkheid wil een politieke meerderheid loten weer mogelijk maken. Sinds 2017 is loten verboden en moeten fixusopleidingen hun studenten stuk voor stuk selecteren. Wat betreft minister Dijkgraaf mogen opleidingen met een capaciteitsfixus straks weer kiezen tussen loting of selectie. Als de wetswijziging wordt aangenomen, gelden de nieuwe regels vanaf de aanmelding voor studiejaar 2024-2025.

De bachelorstudie psychologie telt nog altijd de meeste studentenstops: de tien opleidingen laten samen hooguit 5.800 studenten toe. Bij de acht geneeskundeopleidingen mogen volgend jaar in totaal 2.790 eerstejaars van start.