Nederland is volgens de AIVD een aantrekkelijk doelwit voor landen die kennis willen stelen, omdat het bij de meest ontwikkelde landen ter wereld hoort op het gebied van economie, wetenschap en techniek. Naast de grootmachten China en Rusland houden ook landen als Iran en Turkije zich bezig met (cyber)spionage, stelt de inlichtingen- en veiligheidsdienst.

Studeren en onderzoek doen

China was vorig jaar de “grootste bedreiging’ als het gaat om het heimelijk vergaren van kennis. Er was vooral interesse in Nederlandse communicatie-, ruimte- en maritieme technologie. China probeerde kennis te stelen via “digitale aanvallen, maar ook via studenten en wetenschappers die aan Nederlandse kennisinstituten studeren of onderzoek doen”.

Het land verstrekt volgens de AIVD bijvoorbeeld beurzen om “bij hen verplichtingen te scheppen”. Dit wil overigens niet zeggen dat alle studenten en wetenschappers doelbewust naar Nederland zijn gestuurd om te spioneren, merkt de AIVD op.

Rusland probeerde eveneens technologische kennis weg te halen, maar voor dat land leek het zwaartepunt te liggen op het “verzamelen van politieke informatie”. Dat geeft Rusland een voorsprong in onderhandelingen en helpt ze bij het bepalen van beleid.

Wapensystemen

De Militaire Inlichten- en Veiligheidsdienst (MIVD) bracht vandaag eveneens het jaarverslag van 2021 naar buiten. Ook daarin wordt de dreiging vanuit China benadrukt.

Eerder MIVD-onderzoek wees al uit dat het land kennis vergaart via Chinese promovendi die verbonden zijn aan Nederlandse universiteiten. Ze spelen bijvoorbeeld informatie door die de ontwikkeling van Chinese militaire technologie en wapensystemen ten goede komt. De MIVD verzorgde vorig jaar “briefings aangaande dit onderwerp” en “onderhield veiligheidsdialogen met kennisinstellingen”.

Informatie inwinnen

Kennisveiligheid is al langer een punt van zorg. Eerder dit jaar opende het kabinet een loket waar onderzoekers en bestuurders van onderwijsinstellingen informatie kunnen inwinnen over bijvoorbeeld internationale samenwerkingsverbanden.

Onderwijsminister Dijkgraaf wil daarnaast bindende afspraken maken met hogescholen en universiteiten over kennisveiligheid. Het is de bedoeling dat het een “integraal onderdeel” wordt van het instellingsbeleid, omdat het kabinet voorziet dat Nederland langer het doelwit blijft van spionage en ongewenste inmenging.