Het gaat om zestig laureaten uit de sociale en geesteswetenschappen en achttien uit de toegepaste en technische wetenschappen. De komende drie jaar kunnen ze met de beurs hun onderzoeksideeën verder ontwikkelen.

De toekenning van de Veni-beurzen werd vorig jaar flink in de war geschopt door corona en door een grote hack bij NWO. Daardoor konden er in december alleen beurzen worden toegekend in de wetenschapsdomeinen exacte & natuurwetenschappen (ENW) en gezondheidsonderzoek & zorginnovatie (ZonMw) - 89 in totaal.

Bij de eerste lichting sleepte de TU/e drie Veni-beurzen in de wacht, daar komen er nu vijf bij. Daarmee komt het totaal voor 2022 op acht, wat gelijk is aan het hoogste aantal dat de TU/e ooit binnenhaalde. Onderaan dit bericht is een overzicht te vinden van de verdeling per instelling van de Veni's in deze ronde.

Voorselectie

Om nodeloze inspanningen te voorkomen, werkt NWO met beknopte ‘vooraanmeldingen’. De onderzoeksfinancier maakt daaruit een eerste selectie zodat minder wetenschappers tijd verliezen aan het indienen van uitgebreide beursaanvragen. Alleen in het domein exacte & natuurwetenschappen vond deze voorselectie nog niet plaats.

Voor alle vier de wetenschapsdomeinen werden in 2021 in totaal 1.280 aanvragen gedaan waarvan er, deels na voorselectie door NWO, 759 werden ingediend als ‘volledige aanvraag’. NWO heeft er daarvan 167 gehonoreerd. Dat is 13 procent van het totaal en 22 procent van de uitgebreide aanvragen.

De Veni-beurzen vallen onder het Talentprogramma van NWO. Beginnende wetenschappers maken aanspraak op de Veni-beurs, voor ervaren wetenschappers is er de Vidi-beurs en zeer ervaren wetenschappers kunnen een aanvraag doen voor de Vici-subsidie.

Eindhovense Veni’s

De vijf Veni-ontvangers van de TU/e lichten zelf hun projecten toe:

De toekomst leren van complexe beslissingen: een nieuwe wiskundige benadering

dr. Albert Schrotenboer (Faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences)

Organisaties maken complexe beslissingen terwijl de toekomst onzeker is. Zo worden winkels in binnensteden bijvoorbeeld dagelijks bevoorraad, terwijl de verkopen onzeker zijn en worden IC-bedden dagelijks gereserveerd terwijl COVID-19 opnames onzeker zijn. Om zulke beslissingen goed te kunnen maken, houden organisaties rekening met de impact van een beslissing op de toekomst.

Schrotenboers onderzoek ontwikkelt een fundamenteel nieuwe wiskundige benadering om deze toekomstige impact van een beslissing te kwantificeren door Mathematical Programming en Machine Learning methodes te combineren. Dit helpt organisaties betere beslissingen te maken, wat bijvoorbeeld resulteert in minder overlast en vervuiling in binnensteden en betere IC en reguliere ziekenhuiszorg.

Volledig optisch duplex glasvezel-draadloos communicatiesysteem

dr. ir. Joanne Oh (Faculteit Electrical Engineering)

Draadloze communicatie is een behoefte geworden in vele facetten van ons dagelijks leven, van dagelijkse gesprekken tot het verkrijgen van informatie en diensten. Helaas raakt het radiospectrum overbelast. Hoewel het potentieel van optische systemen  boven de gigabit-per-seconde door verschillende onderzoeksgroepen is aangetoond, blijft de implementatie van een bi-directioneel optisch duplex gigabit-glasvezel-draadloos systeem een uitdaging in zowel in academia als de industrie.

Oh zal haar expertise op het gebied van optica, fotonica en optische communicatie inzetten om een dergelijk systeem te realiseren door golflengtespiegeling met diffractieve optica toe te passen, om tegelijkertijd passief gestuurde bundels en gebruikerslokalisatie tot stand te brengen.

Digitalisering van materialen voor duurzame energie

dr. Maja Rücker (Faculteit Mechanical Engineering)

Van brandstofcellen tot waterstofopslag – poreuze materialen bepalen de efficiëntie van conversie en opslag van duurzame energie in de vorm van waterstof. Nieuwe digitale tools kunnen helpen bij het ontwerp en de prestatieverbetering van deze materialen.

Deze tools zijn echter afhankelijk van de nauwkeurigheid van digitaliseringsmethoden. In dit project ontwikkelt Rücker digitaliseringstools waarmee ze moleculaire karakteristieken op representatieve wijze inzichtelijk maakt. In grote hoeveelheden kunnen deze karakteristieken het gedrag van waterstof beïnvloeden. Het nauwkeurig kunnen vaststellen van deze karakteristieken is daarom essentieel om ‘digitale materialen’ een praktische realiteit te maken voor duurzame energie.

Wat je niet ziet kun je niet vinden: blinde vlekken in endoscopische kanker screening

dr. ir. Fons van der Sommen (Faculteit Electrical Engineering)

Kunstmatige intelligentie (AI) heeft recent zijn intrede gedaan in de endoscopie, waarbij het in verschillende applicaties wordt ingezet om artsen te helpen gastro-intestinale kankers vroegtijdig op te sporen. Dergelijke algoritmen worden typisch ontwikkeld in gespecialiseerde academische centra en worden getraind met data van de hoogste kwaliteit.

Echter, in de perifere ziekenhuizen waar deze algoritmen ingezet worden, is de kwaliteit van de endoscopische data niet van hetzelfde niveau. Daardoor presteren de algoritmes niet naar verwachting. Dit onderzoek gaat methoden ontwikkelen om de kwaliteit van endoscopische screening live te kwantificeren, om zo de kans op het missen van vroege kanker te reduceren.

Effectieve hulp voor veiligere huizen na natuurrampen

dr. Eefje Hendriks (Faculteit Built Environment)

Om te voorkomen dat gebouwen instorten door extreem natuurgeweld is bouwtechniek cruciaal. Toch worden niet altijd rampbestendige huizen teruggebouwd, ondanks technische assistentie. Bouwkundige keuzes tijdens de wederopbouw zijn niet voldoende onderzocht. Dit project onderzoekt besluitvorming en leert ons hoe essentiële bouwkundige kennis effectief kan worden ingezet om zelfredzaamheid te vergroten.