Als het aan vakbond CNV ligt, stapt werkend Nederland zo snel mogelijk over op een 30-urige werkweek. In de komende cao-onderhandelingen maken ze zich sterk voor een nieuwe standaard, nadat eerder onderzoek aantoonde dat er in het huidige werkklimaat een groot draagvlak is voor een verkorte werkweek. Mede door de coronacrisis is het aantal werknemers met burn-out klachten de laatste jaren verdubbeld naar één op vijf; volgens CNV een duidelijk teken dat het tijd is voor een ‘nieuwe balans’.

TU/e-hoogleraar Arbeids- en Organisatiepsychologie Evangelia Demerouti pleit al jaren voor een kortere werkweek. “Door de inzet van technologie is de productiviteit steeds meer toegenomen. We leveren meer arbeid in dezelfde tijd, en dat komt niet alleen omdat we harder werken. Het is niet meer dan fair om de winst die hierdoor behaald wordt te laten doorvloeien naar werknemers, zodat niet alleen werkgevers profiteren. Alleen al daarom vind ik een verkorte werkweek heel logisch.”

Daarnaast ziet Demerouti ook in haar eigen onderzoek terug dat werkgevers die investeren in een goede werk/privé-balans, dit terug zien op de werkvloer. “Door over te stappen op dertig uur in plaats van de standaard veertig uur werken per week, ontstaat er meer lucht in de privésituatie. (Mantel)zorg, gezinsleven, hobby’s, allemaal zaken die naast het werk ook heel belangrijk zijn, maar er vaak bij in schieten. Natuurlijk hoeft een werkgever niet per se het privéleven van een werknemer te faciliteren, maar we zien dat wanneer een werkgever begrip en mogelijkheden biedt, de werknemer andersom ook in grotere mate bereid is in werk te investeren. Een win-winsituatie.”

Hoewel CNV benadrukt dat de kortere werkweek met name bedoeld is om burn-out klachten tegen te gaan, heeft Demerouti haar bedenkingen. “Een betere werk/privé-balans is zeker bevorderlijk voor de mentale gezondheid. Maar met alleen minder werken ben je er niet. Het ziekteverzuim lijkt weliswaar te verminderen, maar met die aannames moet je voorzichtig zijn. Bij minder werkuren melden mensen zich minder vaak ziek, dat zien we ook terug bij flexibele werktijden. Daarom blijft een breder perspectief essentieel. Want ook in een korte werkweek kan schade ontstaan. Om een burn-out te voorkomen is een veilige werkomgeving bijvoorbeeld heel belangrijk. Als werkgever kun je in de gaten houden hoe je mensen het werk ervaren en op tijd coaching aanbieden om werknemers beter te begeleiden.” Daarnaast wijst Demerouti op het belang van maatwerk. “Het kan niet zo zijn dat iedereen nu maar dertig uur moet gaan werken. Juist voor vrouwen die nu vaak parttime werk en zorgtaken combineren, is het onmogelijk meer uren te gaan maken. Om te voorkomen dat zij hierdoor hun werk moeten stopzetten - wat de gelijkheid op de werkvloer juist averechts beïnvloedt - moet flexibiliteit ook in de verkorte werkweek mogelijk blijven.”

Dat we door de coronatijd een nieuwe manier van werken hebben ontdekt, noemt Demerouti een positief bijeffect. “Het is nu een goed moment om de verkorte werkweek in te voeren. Ik verwacht binnen een jaar of vijf, maar ook hier geldt: hoe sneller, hoe beter. We zitten eigenlijk al in een nieuw normaal. Waar thuiswerken eerst not done was, moeten we nu erkennen dat er thuis efficiënter en productiever gewerkt kan worden dan op kantoor. Denk aan concentratietaken, waarbij je op kantoor voortdurend gestoord wordt. Dan is je zolderkamer een zegen. Toch is het heel positief dat we weer gedeeltelijk naar de werkvloer terug kunnen. Want ook al is ongestoord werken dan misschien heel fijn, om gemotiveerd te blijven kun je je collega’s toch echt niet missen.”