“De trend dat de rekenkracht van apparaten en het totaal aantal apparaten dat is aangesloten op het internet elke twee á drie jaar verdubbelt, kunnen we alleen volhouden met doorbraken op het gebied van materialen, processen en apparaten, en een holistische integratie daarvan in systemen”, aldus hoogleraar Martijn Heck, de kersverse wetenschappelijk directeur van het Eindhoven Hendrik Casimir Institute. Binnen EHCI worden de supersnelle op licht gebaseerde verbindingen van de fotonica samengebracht met de quantumtechnologie en dat moet ervoor zorgen dat die trend in de toekomst op een energie-efficiënte manier kan worden voortgezet, aldus Heck. “Het nieuwe instituut zal de broodnodige synergie brengen om meer duidelijke richtingen voor deze velden aan te geven en de juiste keuzes te maken.”

Het onderzoek van de TU/e in deze beide disciplines is al jaren van hoge kwaliteit, zoals onder meer blijkt uit de miljoenensubsidie in PhotonDelta, waar de TU/e een leidende rol in vervult, en de investering in Quantumtech, een nieuw lab voor quantumonderzoek, dat deels ondergronds gaat en dat in 2023 achter Flux komt te staan. Heck: “Over tien jaar gaat het EHCI belangrijke bijdragen leveren aan nieuwe concepten als quantum computing en neuromorphic computing, aan nieuwe technologieën voor energie-efficiënte en veilige communicatie, aan compacte biosensoren voor het opsporen van ziekten en sensoren met een resolutie op atomaire schaal."

Hendrik Casimir

Dat het nieuwe instituut vernoemd is naar Hendrik Casimir (1909-2000) is geen toeval. Deze Nederlandse natuurkundige werd vooral bekend door zijn werk op het gebied van supergeleiding en quantumfysica, met name het Casimir-effect: het verschijnsel waarbij twee dicht bij elkaar geplaatste platen elkaar subtiel aantrekken als gevolg van quantumfluctuaties. Dit geldt als een metafoor voor hoe twee onderzoeksgebieden van het instituut hecht met elkaar zullen samenwerken. Misschien nog belangrijker is dat Casimir door zijn rol als directeur van het Natlab van Philips als geen ander begreep hoe fundamentele kennis en nieuwe technologie met elkaar verweven zijn.

Deze middag was dochter Gerda Casimir ook aanwezig bij de start van het nieuwe instituut, dat ze officieel opende samen met Robbert Dijkgraaf, directeur van het Institute for Advanced Study (IAS) in Princeton. Dijkgraaf was uitgenodigd om deze middag ook een lezing te verzorgen bij de opening van het academsich jaar. 

Frank Schuurmans, vice-president Research bij ASML, overhandigde het nieuwe instituut deze middag symbolisch vier ‘cadeaus’ met een totale waarde van 3,5 miljoen euro. Daaronder een critical dimension scanning electron microscope (CD-SEM), bedoeld om op nanoschaal afmetingen te controleren van lithografisch gemaakte fotonica-elementen. Tevens krijgt de universiteit een systeem om met een ultraprecieze laserstraal micropatronen te maken; een zogeheten direct laser write lithography-systeem. Beide apparaten komen in het NanoLab te staan. Verder financiert ASML de inrichting van nieuwe studentenlabs en gaat men vanaf nu het onderhoud van de ASML-scanner van de TU/e verzorgen.