Rector Frank Baaijens merkte direct aan het begin van zijn speech op dat het aantal studiepunten dat studenten tijdens de coronacrisis hadden behaald, niet was afgenomen ten opzichte van de jaren daarvoor. “En ook onze output qua onderzoek is onveranderd gebleven.” Maar een flinke impact heeft corona natuurlijk wel gehad, zo vertelde hij zijn toehoorders in de Blauwe Zaal en via de livestream. Vooral als het ging over het persoonlijk welbevinden van studenten en medewerkers, soms zeer ingrijpend, zoals bij ziekte of overlijden van naasten.

Dat voor de TU/e-gemeenschap de on-campus ervaring onvervangbaar is, staat volgens hem echter nu ook wel vast. “Daarnaast hebben we de afgelopen periode waardevolle informatie kunnen vergaren als het gaat om de mogelijkheden die we onze studenten in de toekomst willen aanbieden voor wat betreft blended learning.”

Onderzoeksinstituten

Het benadrukken van het belang van de onderzoeksinstituten van de TU/e, waar gisteren als vierde het Eindhoven Hendrik Casimir Instituut (EHCI) bijkwam, was een wezenlijk onderdeel van de speech van Baaijens. Leidend daarbij is volgens hem het denken in systemen: moleculaire systemen, systemen voor hernieuwbare energie, AI-systemen en quantum- en fotonicasystemen. “Binnen dit soort complexe systemen zijn hiërarchische lagen te onderscheiden en binnen al die lagen is fundamenteel onderzoek nodig. Onderzoek naar materialen, naar systeemarchitectuur en naar de impact ervan op onze samenleving. Systeemdenken moet dé kracht van onze universiteit worden en het past uitstekend binnen de Brainport-regio.”

Er zijn volgens Baaijens wel drie wezenlijke voorwaarden nodig om dat te bereiken. De vier onderzoeksinstituten krijgen wetenschappelijke onafhankelijkheid ten opzichte van de faculteiten. Dat moet er onder meer toe leiden dat internationaal toptalent wordt verleid om naar Eindhoven te komen. Baaijens: “Toptalenten willen niet werken voor iemand, maar in samenwerking met andere wetenschappers hun eigen niche ontwikkelen.” Ook moet er volgens hem kritische massa gecreëerd worden in een aantal geselecteerde gebieden. “We hebben de faculteiten gevraagd drie tot vier domeinen aan te wijzen waarbinnen men wil excelleren. Voor die domeinen worden teams van wetenschappers samengesteld met een gedeelde visie en infrastructuur en een collectieve verantwoordelijkheid voor de onderwijstaken.” Daarnaast zal volgens Baaijens cross-disciplinair onderzoek worden gestimuleerd, ”want juist daar liggen de gebieden waar the magic happens.”

Erkennen en waarderen

Baaijens kondigde verder aan dat er serieus werk gemaakt gaat worden van het nieuwe waarderingssysteem voor wetenschappers, dat bekend staat als ‘Erkennen en Waarderen’. Voor de zomervakantie sprak hij zich daar ook al over uit en dit collegejaar worden de eerste stappen gezet om het ook concreet in te voeren. Een nieuwe taskforce gaat daarmee aan de slag.

Baaijens: “De uitgangspunten daarbij zijn dat we willen werken vanuit een cultuur die gebouwd is op vertrouwen en waardering en dat voor iedere individuele wetenschapper realistische doelen worden gesteld die aansluiten bij zijn of haar competenties en ambities.” Volgens Baaijens moet iedere wetenschapper altijd wel onderzoek en onderwijs blijven combineren. “Daar kan niemand aan ontkomen, maar een onderzoek binnen de faculteiten heeft wel uitgewezen dat presteren op het gebied van onderwijs meer gewicht moet krijgen bij beoordelingen. We gaan dan ook uitzoeken of er voor degenen die meer nadruk leggen op hun onderwijstaken, ook carrièrepaden zijn te ontwikkelen.”

Sociale veiligheid

Baaijens maakte ook bekend dat deze maand aan de TU/e een campagne van start gaat om de aandacht te vestigen op het aspect van sociale veiligheid. “Dat is voor ons een topprioriteit, maar ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid. We ondernemen er diverse acties voor, zoals het verduidelijken en aanpassen van bepaalde procedures, en er zijn extra vertrouwenspersonen aangesteld en er komt een ombudspersoon.” Maar volgens Baaijens gaat het bij sociale veiligheid uiteindelijk niet om de procedures: “Het gaat om de cultuur. We moeten elkaar met respect behandelen, en ik weet dat dat de norm is, maar er bestaan uitzonderingen op.” Hij riep zijn toehoorders op om grensoverschrijdend gedrag altijd te melden en om niet passief te blijven als je er als buitenstaander getuige van bent.