Het lijkt al langer geleden, maar de coronacrisis begon in maart vorig jaar. Opeens gingen alle deuren dicht en moest het onderwijs online. Thuiswerken viel niet altijd mee, bleek uit verhalen, waarschuwingen en brandbrieven.

Maar wetenschappers wilden er meer van weten. Wat deed de coronacrisis met onderzoekers op alle treden van de carrièreladder?

Rond 1 september 2020 kregen alle 34 duizend wetenschappers van de Nederlandse universiteiten een vragenlijst toegestuurd om de impact van de lockdown in kaart te brengen. Ruim 17 procent (5.920 onderzoekers) vulden die in.

Jong en vrouw

Het onderzoek is van de Jonge Akademie en het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren, wat wel iets zegt over de vermoedens van deze onderzoekers: vooral vrouwen en jongere wetenschappers zullen er wel last van hebben.

En dat klopt volgens het rapport. Veel wetenschappers met jonge kinderen hadden moeite om thuis genoeg onderzoek te doen, en voor vrouwen gold dat nog net iets sterker.

Het verschil tussen mannen en vrouwen is niet zo groot, maar de vrouwen zijn jonger en hebben vaker een tijdelijk contract. De impact op hun loopbaan zou daarom weleens groter kunnen zijn, overwegen de rapporteurs.

Zo zijn er meer verschillen, allemaal wel voorstelbaar. Buitenlandse onderzoekers hadden bijvoorbeeld meer stress over de voortgang van hun onderzoek dan hun Nederlandse collega’s. En van de promovendi, postdocs en tenure-trackers (allemaal op een tijdelijk contract) verwachtte meer dan de helft vertragingen in het eigen onderzoek.

Erkennen en waarderen

De conclusie: pas op dat de loopbaan van specifieke groepen onderzoekers niet gefnuikt wordt door problemen in de coronacrisis. Kijk dus niet alleen naar hun onderzoeksproductie, maar ook naar de omstandigheden waarin die tot stand is gekomen. Dat is in lijn met de trend van ‘erkennen en waarderen’ in de wetenschap, waarin beoordelingen van wetenschappers minder ‘cijfermatig’ moeten worden.

Vrijdag gaan de onderzoekers erover praten tijdens een online bijeenkomst van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Het is de tweede in een reeks van vier meetings over de impact van covid-19 op de wetenschap.