De aankondiging van de Radboud Universiteit in Nijmegen bleef vorige week bepaald niet onopgemerkt. Een verhit debat volgde, met gisteren zelfs Kamervragen aan de onderwijsminister.

Wat is het plan van de Radboud Universiteit?

Iedere student aan de Nijmeegse universiteit gaat zich met duurzaamheid bezighouden. In elke opleiding, of het nu rechten, wiskunde of microbiologie is, komt het onderwerp in het curriculum. De universiteit wil daarnaast met de ‘Radboud Impact Day’ studenten aansporen om “influencer” te worden en na te denken over “hoe zij via onderwijs en onderzoek invloed kunnen hebben op de toekomst”.

Moet elke student aan de Radboud nu een klimaatdeskundige worden?

Niet helemaal. Het idee is dat elke student vanuit zijn eigen discipline nadenkt over duurzaamheidsvraagstukken. Zo kan een student filosofie zich bijvoorbeeld buigen over de ethische dilemma’s rond klimaatverandering en kijkt een wiskundestudent naar klimaatmodellen. Klimaat, biodiversiteit en ongelijkheid worden volgens de Radboud Universiteit steeds relevanter. “Door studenten tijdens hun studie met deze thema’s te laten kennismaken, zijn ze beter voorbereid op dat wat na hun studie komt”, zegt programmadirecteur duurzaamheid Marije Klomp.

Wat zijn de reacties?

Op Twitter laten veel studenten zich positief uit, maar het plan roept ook de nodige kritiek op. Dergelijke campagnes zijn slecht voor het onafhankelijke imago van een wetenschappelijke instelling, betoogde wetenschapsjournalist Enith Vlooswijk in de Volkskrant. “Ik dacht dat universiteiten de taak hebben om studenten een beroep en academische vaardigheden bij te brengen, niet om ze aan te zetten tot politieke keuzes”, schrijft ze.

Andere kritiek luidt dat vakdocenten geen thema’s opgelegd zouden moeten krijgen van de onderwijsinstelling. “Wat voor de wetenschap relevant is, bepaalt het College van Bestuur niet. Zij gaan niet over de inhoud van het onderwijs”, zei docent politieke communicatie aan de Erasmus Universiteit, Chris Aalberts in het radioprogramma Dit is de Dag.

Is het zo ongebruikelijk dat het klimaat in het onderwijs wordt besproken?

Nee, onderwijsinstellingen zijn er in toenemende mate mee bezig. De TU Delft wil zichzelf met een speciaal programma bijvoorbeeld op de kaart zetten als ‘klimaatuniversiteit’ en de Universiteit Utrecht werkt in het programma duurzaamheid onder meer aan ‘gedragsveranderingscampagnes’. Ook de Rijksuniversiteit Groningen ziet het als taak om “mensen te inspireren en te betrekken bij het thema duurzaamheid”.

Studenten houden zich ook niet op de vlakte. Ze stellen elk jaar een duurzaamheidsranglijst van onderwijsinstellingen samen, de SustainaBul. Daar kwam de Radboud Universiteit dit jaar overigens niet verder dan plaats 22 op een lijst van 32 instellingen.

De koepelorganisaties van hogescholen en universiteiten ondertekenden daarnaast allebei de sustainable development goals (SDG’s), waarmee ze de strijd aangaan tegen armoede, ongelijkheid en klimaatverandering.

Mag een universiteit of hogeschool wel zelf ‘actie’ ondernemen?

De instellingen zien het probleem niet. Het staat universiteiten volgens de VSNU vrij om hun eigen keuzes te maken en de academische vrijheid zou hier niet in het geding zijn. “Hoe onze leden de SDG’s invullen, is aan hen”, zegt ook een woordvoerder van de Vereniging Hogescholen.

Hoe staat de politiek hierin?

Daar zijn de meningen verdeeld. Partij JA21 wil opheldering van minister Van Engelshoven over de ‘verplichte ideologische indoctrinatie’ op de Radboud. De partij meent dat studenten in een klimaatframe worden gedwongen en vindt dat een aantasting van het wetenschappelijk klimaat. De Nijmeegse fractie van regeringspartij D66 meldde daarentegen juist trots te zijn op het initiatief van de universiteit.

Volgende week komt Cursor met een longread over aandacht voor duurzaamheid en klimaatverandering in het onderwijs aan de TU/e. Doen we genoeg om de 'engineers of the future' op te leiden? Tot hoe ver reikt de verantwoordelijkheid van de universiteit hierbij? Deze en meer vragen beantwoorden we in dat achtergrondverhaal.