Update 8 december 2021 :
In het artikel wordt ten onrechte verwezen naar DUO-regelingen voor wat betreft studievertraging. Deze regelingen gelden niet specifiek voor die situaties die gerelateerd zijn aan het niet doorgang vinden van fysieke (exchange) mobiliteiten. Wel is afgesproken dat de faculteit de student alternatieve studiemogelijkheden aanbiedt ter vervanging van uitgestelde fysieke mobiliteiten in het buitenland vanwege de coronapandemie, om studievertraging zoveel mogelijk te voorkomen.

“Het plan was dat ik aankomend semester op uitwisseling naar Simon Fraser University zou gaan in Canada, als onderdeel van mijn master Industrial Design”, zegt Minne Zeijdner. “De TU/e heeft anderhalve week geleden echter besloten alle uitwisselingen voor het volgen van vakken buiten de EU te verbieden, omdat ze bang zijn dat we ons geld niet terug kunnen krijgen als de reis niet door kan gaan en omdat repatriëring van buiten de EU lastig is.”

De vierdejaarsstudente, die nominaal zou kunnen afstuderen, is het hier niet mee eens en geeft daarvoor de volgende redenen. “Stages en projecten mogen nog wel doorgaan buiten de EU, alleen uitwisselingen mogen dus niet. Verder is Canada volgens de EU een veilig land, en bovendien zijn de besmettingscijfers in Canada lager dan hier en is de vaccinatiegraad er hoger.” Het lijkt Zeijdner dat het risico dat er iets fout zal gaan, minimaal is.

Zorgplicht

Toch wil - maar ook kán - de TU/e dat risico niet nemen, aldus Inge Adriaans, beleidsmedewerker van ESA, en ESA-manager Dione van Noort. Beiden hebben beleidsvoorbereidende taken en een adviserende rol inzake het programma International Experience, “De universiteit heeft een zorgplicht voor studenten”, zegt Van Noort. “Dit betekent dat we als universiteit verantwoordelijk zijn voor wat we de studenten aanbieden. De zorgplicht met betrekking tot buitenlandervaring heeft door de corona-pandemie nog meer facetten gekregen dan voorheen, toen ook al standaard op sociale en fysieke veiligheid werd gelet. We moeten nu verder vooruitkijken en maken langduriger beleid.” Tweemaal per jaar neemt de TU/e een beslissing. “Die moet rust brengen, duidelijkheid verschaffen en één lijn trekken voor alle studenten.”

Deadlines

“Vergeet niet dat we voor exchange te maken hebben met de regels van de ontvangende universiteit”, vult Adriaans aan. “Bij aanmelding voor vakken op buitenlandse universiteiten geldt vaak een vroege deadline. Het tijdspad (tussen aanmelding en start) duurt soms een half jaar. Dat maakt het lastig om in november al te kunnen zeggen of een exchange voor het volgen van vakken in Q3 door kan gaan.” Het risico op gesloten grenzen is groot, de ontwikkelingen rondom het coronavirus veranderen vaak snel en bovendien kan een ontvangende universiteit ook nog beslissen online te gaan. Van Noort: “Dan zit je daar als student in je eentje in lockdown in het buitenland. Dat vinden we niet sociaal veilig.”

Toen Zeijdner bezwaar maakte tegen het besluit, kreeg ze te horen dat de TU/e één lijn trekt voor alle exchanges buiten de EU. “Ik kan er niets tegen doen", zegt de masterstudente, "en ook niet iets ondertekenen waarop staat dat alle risico's bij mijzelf liggen in plaats van bij de universiteit.”

Aansprakelijkheid

Het is een grote zorg voor de toekomst - waarvan corona deel lijkt te blijven uitmaken - wáár de verantwoordelijkheid ligt: bij de universiteit of bij de student, verzuchten Van Noort en Adriaans. “Niet elke student kan die verantwoordelijkheid en het bijbehorende risico aan. Hoe graag we ook studenten een buitenlandervaring willen geven, we hebben als universiteit ook een zorgplicht richting alle studenten, dus op dit moment ligt de aansprakelijkheid bij de TU/e.”

U-raad

Dat stages of afstudeeropdrachten wel bespreekbaar zijn, ligt aan het feit dat deze niet afhangen van de start van een semester, maar op ieder moment kunnen beginnen. Op verzoek van de studentenfracties in de U-raad is het oorspronkelijke advies van semester 1, dat ook voor semester 2 geldt, ‘geen stages en geen vakken buiten Europa’ veranderd in: ‘geen vakken buiten Europa en geen stage, tenzij ...’. “We willen het maximaal mogelijke aanbieden”, aldus Van Noort. De meeste studenten kiezen nu voor een plek binnen Europa. Op dit moment zijn binnen Europa 243 studenten in het aanmeldproces voor een uitwisseling (of al bezig) en zijn er 81 studenten voor stage in een Europees land, inclusief Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Liechtenstein, Noorwegen en IJsland.

Wat nu?

Zeijdner heeft een officiële klacht ingediend bij de TU/e. Ze zegt dat haar geen ondersteuning wordt aangeboden bij kosten die ze maakt vanwege studievertraging en een nieuw studieplan dat ze voor februari in orde moet hebben. Wat dat eerste betreft, verwijst Adriaans naar DUO-regelingen en voor studieplannen kunnen studenten terecht bij de eigen faculteit, verzekert ze. “In ons advies hebben we nadrukkelijk gezegd dat er alternatieve studiemogelijkheden voor misgelopen buitenlandse programma’s moeten zijn. En alle opleidingsdirecteuren hebben dat ook toegezegd.”