De politiek maakt zich al langere tijd zorgen over samenwerking met China op het gebied van onderwijs en onderzoek. Dat leidt regelmatig tot Kamervragen, over censuur en beïnvloeding bijvoorbeeld, de rol van de Confucius Instituten of het gezamenlijke onderzoeksproject van de Amsterdamse universiteiten en techgigant Huawei.

En vermoedelijk wordt er na vorige week vrijdag weer een nieuw lijstje met vragen ingediend na de onderzoeksverhalen van Delta. Het blad nam onder meer de werkzaamheden onder de loep van promovendi en gastonderzoekers van de National University of Defense Technology (NUDT). Deze Chinese militaire topacademie wordt geleid door het Volksbevrijdingsleger en zou haar promovendi en wetenschappers doelbewust naar buitenlandse universiteiten sturen voor zogeheten dual use-onderzoek, dat zowel civiel als militair inzetbaar is.

Aan de TU Delft hielden minstens 29 NUDT-wetenschappers zich de afgelopen jaren met dit soort onderzoek bezig, concludeert Delta. Enkele voorbeelden van onderwerpen zijn: radartechnologie, quantum computing, satellietnavigatie en modellen voor oorlogssimulaties.

Overzicht ontbreekt

De vraag is wat er vervolgens gebeurt met die opgedane onderzoekservaring, en wie daarop let. Een volledig overzicht van alle samenwerkingsverbanden met China ontbreekt aan de TU Delft, ontdekte Delta. De universiteit blijkt ook niet altijd op de hoogte van de bedoelingen van Chinese promovendi.

De redactie spitte 115 publicaties door waar Chinese wetenschappers in Delft aan hebben bijgedragen en sprak met betrokken promovendibegeleiders en hoogleraren. De een kan zich maar moeilijk voorstellen dat hun onderzoek militair nut heeft, de ander is zich er wel degelijk van bewust dat de kennis die promovendi opdoen “terugvloeit” naar de NUDT. Ze doen hoe dan ook voorzichtig.

Missie

Delta stuitte op een interview uit 2017 met een Delftse NUDT-promovendus die zegt dat het zijn “missie” was om met geavanceerde wetenschap en technologie het leger te versterken. Een andere gastonderzoeker bleek indirect verbonden te zijn aan een Chinees staatsbedrijf dat gezichtsherkenningstechnologie ontwikkelt om Oeigoeren op te sporen. In Nederland vindt inmiddels een Kamermeerderheid dat China genocide pleegt op deze moslimminderheid.

Chinese promovendi zijn aantrekkelijk voor westerse universiteiten omdat ze doorgaans een eigen beurs meenemen, schrijft Delta. De TU Delft heeft officiële contacten met wel tientallen Chinese instellingen. Daaronder vallen volgens Delta ook vier universiteiten die met drie andere bekendstaan als de Seven Sons of National Defense: ze hebben nauwe banden met het leger en zijn gespecialiseerd in thema’s als lucht- en ruimtevaart en bewapening.

Afgewogen debat

De discussie over China ligt gevoelig, erkent Delta in een journalistieke verantwoording. Zowel naïviteit als vijanddenken liggen op de loer. Bovendien komen de meeste Chinese studenten en promovendi naar Delft zonder bijbedoelingen. De redactie wil dan ook niet oordelen, maar hoopt bij te dragen aan “een afgewogen debat”.

Vanwege diezelfde gevoeligheid is besloten om allevier de verhalen in één keer te publiceren, zegt hoofdredacteur Saskia Bonger. “Zo geven we het meest complete beeld. Een van de artikelen blikt bijvoorbeeld terug op de geschiedenis van de samenwerking tussen de TU Delft en Chinese instellingen. Vijftien jaar geleden werd er nog heel anders naar China gekeken. Het leek ons wel zo eerlijk om dat er meteen bij te vermelden.”

De redactie nam voor deze reeks ook allerlei Chinese websites en documenten door. “We verkeerden in de gelukkige omstandigheid dat een van de redacteuren de taal machtig is”, vertelt Bonger. “Zo zijn we toch veel meer te weten gekomen.”

Reacties

Zijn er al reacties van Chinese studenten of medewerkers? Nog niet, zegt Bonger vrijdagmiddag. “We hebben ook geprobeerd om dit zo gewetensvol mogelijk te doen, zonder mensen in een hoek te zetten. Maar als iemand er met ons over in gesprek wil, staan we daar uiteraard voor open.”

Het kabinet werkt momenteel samen met de universiteiten aan verschillende maatregelen op het gebied van ‘kennisveiligheid’. Demissionair minister Ingrid van Engelshoven wil de Kamer daar later dit jaar opnieuw over informeren, schreef ze deze week.