Misschien kan het hoger onderwijs eind deze maand weer een beetje van het slot. Studenten kunnen dan weer een dag in de week achter hun beeldscherm vandaan komen voor een fysieke les, is het idee. Om dat veilig te laten verlopen, wil minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid “zo veel mogelijk een sneltest vooraf”, zei hij maandagavond tijdens de persconferentie.

Simpel

Eerst even een test doen voor je de campus betreedt. Het klinkt simpel, maar in de praktijk is het nog niet zo eenvoudig. Niet voor niets zijn er door het hele land pilots gestart om te kijken hoe de onderwijsinstellingen voor veilig onderwijs kunnen zorgen.

De resultaten laten even op zich wachten. De Vrije Universiteit bijvoorbeeld is nog maar net uit de startblokken. “Wij onderzoeken hoe we fysiek onderwijs efficiënter kunnen laten plaatsvinden, met de anderhalve meter in het achterhoofd”, vertelt de voorlichter.

De VU doet dat samen met enkele andere instellingen, zoals de Hogeschool van Amsterdam. Ze gaan studenten en medewerkers testen voordat ze binnenkomen én ze meten het animo ervoor. De proef loopt tot half augustus, al komen de eerste resultaten naar verwachting eind april.

Minister Ingrid van Engelshoven heeft haar zinnen gezet op een gedeeltelijke heropening in het voorjaar. “We willen dat zo snel mogelijk, zolang het veilig en verantwoord kan”, zei ze tegen het ANP.

Sneltests

Op allerlei plaatsen in het land zijn onderwijsinstellingen er dus mee bezig, maar zoals dat gaat met onderzoek: het kost tijd. En de ‘anderhalve meter’ is nog lang niet afgeschaft, dus volle collegezalen zijn uit den boze – sneltests of niet.

Er zijn in totaal acht pilots in het mbo en hoger onderwijs. De onderzoekers zouden uiterlijk 1 mei hun resultaten moeten delen, schrijft minister Van Engelshoven aan de Tweede Kamer in antwoord op schriftelijke vragen van de ChristenUnie.

Hoeveel weten die onderzoekers op 1 mei? Uit een artikel in Profielen, het blad van de Hogeschool Rotterdam, blijkt dat de testperiode daar pas half mei is afgelopen. En daarna worden de resultaten verzameld.

Maar Van Engelshoven denkt op 1 mei al het een en ander te weten. De Tweede Kamer zal “in de loop van het tweede kwartaal nader worden geïnformeerd over de kennis die is opgedaan”, laat de minister weten. Het tweede kwartaal loopt tot en met juni.

Bubbels

De experimenten zijn nog niet zo eenvoudig. Bij Hogeschool Avans proberen ze samen met de HAS Hogeschool en mbo-instelling Koning Willem I zogenaamde ‘bubbels’ van studenten en docenten te creëren, zodat mogelijke besmettingen binnen de perken blijven. Het regelen van die bubbels is al een experiment op zich.

“Zo’n groep wisselt van lokaal en laboratorium, de studenten zien meerdere docenten, wat betekent dat voor zo’n bubbel?”, legt de voorlichter uit. “We beginnen nu met kleine groepje en dat moet in een week of acht - maar pin me er niet op vast - uitgroeien naar zo’n 2.500 studenten.”

Bij Fontys Hogescholen zijn ze ook bezig. Ze werken er met speekseltesten en triages om te kijken of ze het virus voor kunnen blijven. De nieuwe testmethode moet nog ‘gevalideerd’ worden om te weten of hij goed genoeg werkt. “In april delen we de eerste tussentijdse resultaten”, laat een voorlichter weten. Mogelijk kan de aanpak in mei “op beperkte schaal” worden ingezet.

Bijna zomervakantie

Kortom, voordat de resultaten bijeen zijn geveegd en er conclusies uit de pilots worden getrokken, is het misschien al bijna zomervakantie. Tegen die tijd zijn er ook veel meer mensen gevaccineerd en raken de uitkomsten een beetje achterhaald.

Misschien zijn er in de komende maanden kleine versoepelingen mogelijk, zoals het kabinet gisteren aankondigde, maar met of zonder sneltests: dit studiejaar wordt niet meer normaal. Hopelijk ziet het er in september beter uit dankzij de vaccinaties.

Maar dan duiken er vanzelf nieuwe vragen op. Wat doe je als sommige studenten of medewerkers, onder invloed van samenzweringstheorieën of gezondheidsdwalingen, zich niet laten vaccineren? Worden ze dan geweigerd?