Een van die sleutelfiguren is Donald Pols, de directeur van Milieudefensie. De foto waarop hij juichend en met tranen van geluk de rechtbank uitliep nadat bekend werd dat Milieudefensie de zaak had gewonnen, ging de wereld over. “Het was een moment van ontlading. We zijn er vijf jaar lang mee bezig geweest en vijf jaar lang kan je geen resultaat laten zien tot dat moment. Het was opluchting, het was de overwinning, het was alles. Dit is mijn werk, maar ik ben in de eerste plaats ook vader en ik maak me ontzettend veel zorgen om de toekomst van mijn kinderen”, zegt Pols tijdens de online meeting met ruim vijftig studenten. Ook zijn collega Nina de Pater, die inhoudelijk verantwoordelijk was voor de zaak, is aangeschoven en ook zij weet dat moment nog maar al te goed. “Ik denk dat dit wel het hoogtepunt was van mijn carrière, ook al kom ik pas net kijken.” De Pater behaalde in 2018 haar master Milieuwetenschappen aan de Universiteit Wageningen.

Vragen studenten

Na een korte introductie van de twee en een opfrisser over hoe de zaak ook alweer in elkaar zat, werd de vloer aan de studenten gegeven. De vragen stroomden al snel binnen. Zo vroeg student Mirko Bolsenbroek zich af of Milieudefensie gedurende het proces niet een keer twijfels kreeg. “Hebben jullie op een bepaald moment niet een keer gedacht: Shell heeft wel een aantal heel sterke punten?” Pols’ antwoord daarop: “Nee, ik heb nooit getwijfeld aan de zaak. Het is een vreemd gevoel als je tegenover zo’n grote multinational staat, maar er waren eerder veel momenten te noemen waarop Shell onze argumenten en verweer niet zag aankomen. Het leek eerder andersom.” De Pater vult aan: “Deze zaak is de eerste in zijn soort, we hadden geen voorbeeld en dus geen vergelijkingsmateriaal. Op de dag van de uitspraak was ik wel ontzettend zenuwachtig omdat we ons afvroegen of de rechter wel het lef zou hebben om een uitspraak te doen waardoor wij de zaak zouden winnen.”

In het verlengde daarvan stelt Tom Siebelt de vraag wat er nu verder gaat gebeuren, ook op het gebied van investeringen. “De vrees bestaat dat Shell gaat verkopen, dus dat Shell een deel van zijn vervuilende industrie in de verkoop zet", zegt De Pater. "Toch is dat makkelijker gezegd dan gedaan, want de uitspraak is wereldwijd geldig. Investeerders lopen dus een enorm risico en zullen zich wel een aantal keer hardop afvragen of een dergelijke investering wel zo interessant is op de langere termijn.”

'This is big'

Meie Kleijburg vraagt zich tenslotte af of Shell nog tegen de uitspraak in beroep kan gaan. Pols: “Wat er ook gebeurt, stel Shell gaat opnieuw naar de rechter en Milieudefensie bestaat morgen niet meer, dan is nu de eerste stap gezet om te veranderen. Het gaat niet alleen om de targets te halen die nu door de rechter zijn bepaald, maar dat er daadwerkelijk een eerste aanzet wordt gedaan voor een transitie naar duurzame energie. This is big.”