Aan het concept voor de Early Warning Scan ligt een persoonlijk verhaal ten grondslag, vertelt Moniek Sanders. “Mijn schoonzus Paulette Kreté kreeg begin 2019 borstkanker. De tumor was vrij groot, maar atypisch, waardoor die niet was ontdekt in het borstkankeronderzoek. De behandeling van de tumor pakte gelukkig goed uit: na een jaar bleek de tumor verdwenen.”

Het feit dat de tumor bij zijn vrouw was gemist in het bevolkingsonderzoek, bracht Monieks broer Tom Sanders echter op een idee. “Hij is een expert op het gebied van 3D-kleurenfotografie en heeft direct een concept bedacht voor een borstscanner die werkt op basis van die technologie.”

Erkend Goed Doel

De behandelend oncologisch chirurg van het Catharina Ziekenhuis was volgens haar meteen enthousiast en al in het najaar van 2019 kende Holland High Tech een zogeheten kiemgeldsubsidie van 25.000 euro toe om de haalbaarheid van dit idee verder uit te zoeken met de Jheronimus Academy of Data Science (JADS) - een samenwerking tussen de TU/e en Tilburg University.

“Dat deel van het project is inmiddels afgerond”, vertelt Moniek Sanders. “Maar om in aanmerking te komen voor onderzoeksfondsen, heb je een prototype nodig. Daarom hebben we besloten om geld in te zamelen via een stichting, die we YvYa hebben genoemd, naar de medepatiënten Yvonne en Hülya die mijn schoonzus in het ziekenhuis heeft leren kennen.” Moniek, die bij TU/e-faculteit Built Environment als secretaresse werkt, werd ambtelijk secretaris van de stichting, die sinds 1 mei van dit jaar officieel is aangemerkt als Erkend Goed Doel.

Met de opbrengst van inzamelingsacties bouwt technologiebedrijf Demcon in Best, mede op basis van de inzichten uit het rapport van JADS, nu een prototype van de Early Warning Scan, dat de beelden van vijftig kleine fotocamera’s combineert tot een 3D-afbeelding van de borst. In tegenstelling tot de huidige scanners, waarbij de borsten voor een röntgenfoto één voor één tussen twee glazen platen moeten worden geklemd, werkt de Early Warning Scan volledig contactloos.

De gedachte is dat uit een serie 3D-opnames van de buitenkant van de borst in beweging - de vrouw wordt op een trilplaat gezet tijdens de scan - informatie kan worden gehaald over de structuur van het borstweefsel. Met behulp van kunstmatige intelligentie moeten verdachte bewegingsverschillen tussen een nieuwe en een eerder gemaakte scan - die mogelijk op een tumor wijzen - kunnen worden gedetecteerd.

Jonge vrouwen

Daarbij is de hoop dat deze technologie geschikt is om ook bij jongere vrouwen relevante afwijkingen aan te tonen. In de huidige mammogrammen zijn tumoren vanwege het in jonge borsten aanwezige klierweefsel meestal niet zichtbaar. Om die reden - en omdat borstkanker vanaf de leeftijd van vijftig jaar veel meer voorkomt - worden jonge vrouwen op dit moment nog niet meegenomen in het bevolkingsonderzoek tegen borstkanker.

Maar aangezien één op de zeven vrouwen gedurende haar leven borstkanker ontwikkelt, krijgen toch best veel jonge vrouwen de diagnose. Onder wie naamgever van stichting YvYa Yvonne, die op 37-jarige leeftijd aan de ziekte is overleden en een man en twee jonge zoontjes achterlaat. Omdat het belangrijk is de tumor zo vroeg mogelijk te ontdekken, kan de Early Warning Scan, áls deze een succes wordt, dus ontzettend veel leed voorkomen.

JADS

Dat bevestigt ook onderzoeker Daan Kolkman, die vanuit JADS de afgelopen anderhalf jaar het kiemproject rond de Early Warning Scan heeft begeleid. “Het risico dat het niets wordt is bij zo’n nieuw concept best groot, maar als het wel lukt, is dat heel veel waard.“ De conclusie van de studie, vanwege de coronapandemie puur op basis van computersimulaties, is dat het in principe inderdaad mogelijk moet zijn om met een combinatie van 3D-fotografie en kunstmatige intelligentie borstkanker aan te tonen.