Dat maakten de onderwijsministers Ingrid van Engelshoven en Arie Slob deze middag bekend bij de presentatie van hun Nationaal Programma Onderwijs. Aan het steunpakket hangt een prijskaartje van ruim 8,5 miljard euro. “Want”, zei minister Van Engelshoven, “op bijna elke school, elke onderwijsinstelling en elke studeerkamer is door de pandemie extra werk te verzetten.”

Ov-kaart

Het afgelopen coronajaar moesten studenten het leeuwendeel van hun werkgroepen en colleges vanachter de laptop volgen. Een deel van hen liep studievertraging op en daarom krijgen alle studenten een korting van vijftig procent op het collegegeld van het komende studiejaar. Ook hebben ze langer recht op studiefinanciering. Verder mogen ze een jaar langer gebruikmaken van hun ov-kaart. Voorwaarde is wel dat ze tussen maart en december 2020 minimaal één maand recht hadden op gratis openbaar vervoer. Alles bij elkaar moet dit veel druk van de ketel halen, verwacht de minister.

De Tweede Kamer drong er eerder deze maand nog via een motie op aan om studenten met studievertraging een heel jaar kosteloos te laten studeren. Minister Van Engelshoven kiest er nu voor om iedereen een half jaar extra te geven. Dat is gelijk aan de gemiddelde vertraging die studenten nu oplopen, schatte ze tijdens de persconferentie.

Om hen daarnaast ook mentaal beter te ondersteunen, worden er meer decanen en studiebegeleiders aangesteld. Want je zult nu maar student zijn, zei de minister. “Wachtend op je stage om af te studeren of vanuit je studentenkamer naar het beeldscherm turend naar medestudenten die je nog nauwelijks kent.”

Wetenschappers

En door de coronacrisis zitten ook veel wetenschappers in onzekerheid. Een deel van hen heeft een tijdelijk contact, maar kan zijn onderzoek niet op tijd afkrijgen. Laboratoria zijn gesloten en veldwerk ligt stil. Voor 20.000 van deze jonge onderzoekers is er goed nieuws: het kabinet trekt 162 miljoen euro uit om hun arbeidscontracten te verlengen. “Zij kunnen hun belangrijke onderzoek afmaken, en doorgaan met lesgeven”, aldus de minister.

Bovenop de ruim 8,5 miljard voor het nationaal programma investeert het kabinet jaarlijks een bedrag van 645 miljoen euro om vooral hogescholen en universiteiten te compenseren voor de toegenomen studentenaantallen. Een klein deel van het geld gaat naar het mbo, maar hoeveel is nog niet bekend. Want de instellingen groeiden zeker dit jaar als kool: een jaartje backpacken of werken zat er voor jongeren in coronatijd niet in, dus gingen ze massaal studeren.

Omvallen

ProtestbewegingWOinActie waarschuwde vorige week nog dat het universitaire personeel op omvallen staat. Met dit extra geld wil het kabinet ervoor zorgen dat universiteiten en hogescholen meer medewerkers en docenten in dienst kunnen nemen, waardoor de werkdruk afneemt. “Dat was ook enorm hard nodig”, zei minister Van Engelshoven zojuist. Het gaat om structureel geld, benadrukte ze tijdens de persconferentie, dat ook na de formatie van het nieuwe kabinet jaarlijks zal worden uitgekeerd.

Maar hoe zit het dan met dat miljard waar het hoger onderwijs al zo lang om vraagt, wilde een scherpe journalist van het FD nog weten. Is er geen risico dat het nieuwe kabinet straks bij de formatie zegt dat die investering nu niet meer zo hard nodig is? Dat is volgens de minister niet de bedoeling. “Achter dat extra miljard zit een andere redenering”, zei ze. Die structurele investering blijft volgens haar “noodzakelijk”, bovenop de huidige 644 miljoen euro. “Maar dat zeg ik ook even met mijn D66-pet op.”

Blij

Voorzitter Pieter Duisenberg van universiteitenvereniging VSNU is blij met het pakket aan maatregelen voor het studentenwelzijn en de studievoortgang. “Bovendien geeft het een serieuze impuls voor het opvangen van onderzoeksvertraging.” Ook vindt hij het goed nieuws dat universiteiten - versneld en structureel - financiering krijgen voor de recente groei van het aantal studenten. “De extra docenten, studentbegeleiders en onderwijsondersteuners die we daarmee kunnen aanstellen, kunnen voorkomen dat de nu al zeer hoge werkdruk nog verder oploopt.”

Wel waarschuwt Duisenberg - net als minister Van Engelshoven tijdens de persconferentie - dat het probleem van de structurele onderfinanciering van het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek hiermee nog niet is opgelost. “Dat wordt dé opgave voor het nieuwe kabinet.”

Enorm financieel gebaar

Ook de landelijke studentenorganisaties reageren opgetogen. ISO-voorzitter Dahran Çoban: “Fantastisch dat het kabinet zo'n enorm financieel gebaar maakt naar studenten. De volgende stap is het opschalen van het fysieke onderwijs, dan durf ik te zeggen dat we als studenten deze crisis doorkomen.”

En LSVb-voorzitter Lyle Muns: “Met dit pakket laat het kabinet zien dat het de zorgen van jongeren serieus neemt. Door studenten volgend jaar minder collegegeld te laten betalen en ook langer studiefinanciering te geven, zorgen we ervoor dat ze zelf niet de rekening van de coronacrisis hoeven te betalen. Zo krijgt iedereen weer een beetje ademruimte.”