Het waren spannende dagen voor het hoger onderwijs: kunnen de deuren voorzichtig weer open, of toch niet? Studentenorganisaties, bestuurders en politici pleiten al maanden voor meer les op de campus, maar het kabinet hield tot op het laatste moment een slag om de arm: het zou afhangen van de situatie in de ziekenhuizen, was vorige week nog de boodschap.

Opgelucht

De voorvechters kunnen nu opgelucht ademhalen. “Er is niet ongelooflijk veel veranderd, maar net genoeg”, zei demissionair premier Rutte. Studenten mogen vanaf 26 april weer één dag in de week naar college of naar een andere vorm van ‘live’ onderwijs. De basisregels (afstand houden, handen wassen, thuisblijven bij klachten) blijven van kracht.

Eindelijk weer eens weg achter de laptop, en uit die kleine studentenkamer, zei Rutte. “En ook al is dit niet meer dan een eerste stap, ik denk dat het voor studenten en voor onderwijsinstellingen goed nieuws is.”

Ruimte benutten

Dat beamen de studentenorganisaties. “Eén dag per week fysiek onderwijs gaat hopelijk het verschil maken voor studenten, zodat we op een positieve manier dit studiejaar kunnen afronden”, zegt voorzitter Dahran Çoban van het Interstedelijk Studenten Overleg.

Maar de studenten blikken ook nog verder vooruit. Want één fysieke les per week is nog altijd verre van normaal, meent voorzitter Lyle Muns van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb). “Gezien het aantal besmettingen is het begrijpelijk dat de hoeveelheid fysiek onderwijs nu nog maar beperkt is, maar in september moet het hoger onderwijs weer volledig opengaan.”   

De LSVb kreeg de laatste tijd signalen dat sommige opleidingen en faculteiten nog niet van plan zijn om per 26 april al fysiek les te gaan aanbieden. Daarover maakt Muns zich zorgen. “Wij roepen opleidingen op om de ruimte die ze nu krijgen zoveel mogelijk te benutten.”

‘Normaal’ collegejaar

Universiteitenvereniging VSNU staat in elk geval te trappelen om de gebouwen weer te openen. “Wij gaan er alles aan doen om zo snel mogelijk meer fysieke ontmoeting te faciliteren”, zegt voorzitter Pieter Duisenberg. “Via colleges, werkgroepen, maar ook in onze universiteitsbibliotheken en andere gebouwen.”

Het doel blijft om van het collegejaar 2021-2022 een “normaal” collegejaar te maken, benadrukt Duisenberg, waarin elke student naar de campus kan komen wanneer hij of zij wil. “We roepen het kabinet op dit op te nemen in haar openingsplan.”

Gratis zelftests

De heropening is niet helemaal hetzelfde als die van afgelopen najaar. Dit keer roept het kabinet alle studenten en medewerkers op zichzelf preventief te testen op het coronavirus voordat ze naar de campus gaan. Daarvoor komen begin mei gratis zelftests beschikbaar. Vanaf morgen is er ook meer informatie te vinden op de website Zelftestonderwijs.nl.

Die tests zijn – vooralsnog – geheel vrijwillig. Wel ligt er momenteel een nieuw wetsvoorstel bij de Tweede Kamer waarmee het kabinet coronatests voor studenten (maar niet voor docenten) in het uiterste geval verplicht kan stellen.

En misschien zal dat nodig zijn, want zonder dwang of beloning lijkt er weinig animo onder studenten voor het beruchte wattenstaafje, bleek eerder uit een pilot bij Avans Hogeschool. Een enquête van Erasmus Magazine onder Rotterdamse studenten belooft ook al weinig goeds: meer dan de helft van de respondenten zou zich niet vrijwillig testen op corona.

Helemaal ‘op slot’ zat het hoger onderwijs de afgelopen maanden overigens niet. Studenten mochten al voor praktijkonderwijs en tentamens naar de campus komen. Ook kwetsbare studenten konden daar begeleiding krijgen.

Terrassen open

Het kabinet kondigde ook andere versoepelingen aan die zullen ingaan vanaf 28 april. Dan eindigt de avondklok en gaat het maximale aantal thuisbezoekers naar twee personen per dag. Ook mogen de terrassen open van 12.00 tot 18.00 uur en wordt winkelen zonder afspraak weer mogelijk. Tot slot mogen er meer mensen een begrafenis bijwonen en kunnen theorie-examens voor rijbewijzen weer plaatsvinden.

En de sportscholen, theaters, musea en pretparken dan? Die moeten nog even wachten. Maar het kabinet moest keuzes maken, benadrukte Rutte. “Het land kan niet ineens helemaal van het slot. Dat hebben we afgelopen zomer met elkaar geleerd.”