- Onderzoek
- 27/10/2020
Zelfhulp via Instagram
Wereldwijd heeft één op de vijf mensen last van een milde depressie, stress of angsten - en dat zijn cijfers van vóór de coronapandemie. Gelukkig blijkt een laagdrempelige vorm van zelfhulp via Instagram verlichting te kunnen bieden, zo bewees universitair docent Llewellyn van Zyl van Human Performance Management (faculteit IE&IS).
Bovenop de grofweg een miljard mensen met een ernstige psychische aandoening, zijn er nog minstens zoveel die lijden aan mildere gevoelens van stress, angsten of somberheid. Het is ondoenlijk om al deze mensen professionele hulp te bieden, legt Llewellyn van Zyl uit. “Dat is niet alleen erg duur, maar de capaciteit ontbreekt simpelweg; zelfs in Nederland moet je maanden wachten tot je bij een psycholoog terecht kunt.” Hij gelooft echter dat sommige zelfhulpmethoden voor veel mensen met mentale klachten een verschil kunnen maken.
De psycholoog wil daarom een lijst aanleggen van bewezen zelfhulpmethoden, vertelt hij. “De bedoeling is om daarmee een online systeem te maken, dat automatisch de meest geëigende therapie voor je kiest op basis van je mentale problemen.” In het kader van dit langetermijnproject onderzocht hij met enkele collega’s de suggestie dat je foto’s kunt gebruiken om je bewust te worden van welke dingen betekenis aan je leven geven.
De foto’s die je maakt, zeggen namelijk veel over wat je belangrijk vindt en waar je blij van wordt. “Er gebeuren elke dag wel betekenisvolle dingen die ons een goed gevoel geven, maar het blijkt dat veel mensen zich er niet van bewust zijn waaróm die gebeurtenissen dan precies positief zijn. Foto’s kunnen helpen om daar inzicht in te verkrijgen.”
In de studie die Van Zyl met enkele collega’s uitvoerde, plaatsen de proefpersonen een week lang elke avond een foto op Instagram. “Ze moesten daarbij drie redenen opschrijven waarom die foto hen een positief gevoel gaf. Wij en de andere proefpersonen konden daar feedback op geven, zoals dat gebruikelijk is op Instagram. Daarvoor hebben mijn twee collega’s en ik de week in achturige shifts opgedeeld, zodat we altijd binnen een paar minuten konden reageren.”
Na een week hadden de proefpersonen een collage van zeven foto’s en meer zicht op de thema’s die voor hen gekoppeld waren aan zingeving. Met dat inzicht kunnen de deelnemers hun leven bewuster in eigen hand nemen, zo is de gedachte van de onderzoekers. “Als blijkt dat je bijvoorbeeld gelukkig wordt van tijd doorbrengen met je familie, of juist van alleen zijn in de natuur, dan kun je daar naar handelen.” En dat moet dan weer leiden tot minder gevoelens van somberheid, stress en angst.
Langdurige effecten
“We hebben de effecten direct na afloop van de interventie gemeten, en na drie maanden en een jaar nogmaals”, vertelt Van Zyl. “Direct na afloop voelde men zich een stuk beter als je kijkt naar zaken als somberheid, stress, angst, dankbaarheid en een gevoel van levensvreugde. Maar dat was ook te verwachten; het is bekend dat vrijwel elke vorm van interventie op korte termijn positieve effecten heeft.” Positief verrast was de psycholoog echter dat ook na drie maanden en zelfs een jaar een deel van die effecten bleef bestaan. “Dat is best bijzonder voor zo’n laagdrempelige vorm van zelfhulp.”
Sociale media zoals Instagram hebben niet zo’n goede reputatie, weet ook Van Zyl. “Maar ze zullen niet meer verdwijnen en het is dus mooi dat je ze op deze manier kan inzetten. Iedereen die daar behoefte aan heeft, kan meteen met deze methode aan de slag. Je hoeft alleen maar een account te hebben op een sociaal platform en liefst een paar connecties die kunnen reageren. Het is gratis, makkelijk en nu bewezen effectief. Dat vond ik in deze moeilijke coronatijd een belangrijke boodschap om te delen.”
Discussie