Sommige opleidingen hebben een ‘numerus fixus’. Ze laten maar een beperkt aantal eerstejaars toe, bijvoorbeeld omdat er niet genoeg docenten of voorzieningen zijn. Vroeger mochten die opleidingen nog loten, maar sinds een aantal jaar is dat verboden. Studenten worden nu enkel geselecteerd op basis van motivatie en geschiktheid.

Waarom eigenlijk, vragen Kamerleden zich al langer af. Is het niet veel eerlijker en makkelijker als loting terugkeert? Minister Van Engelshovens eigen partij (D66) diende hiertoe in februari samen met het CDA een motie in.

Ongelijke kansen

Die motie wil de minister nu uitvoeren. Selectie is soms nodig, schrijft ze vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. “Maar het is van belang om oog te hebben voor de neveneffecten die bepaalde selectiemethoden kunnen hebben.”

Ze kunnen leiden tot ongelijke kansen, bijvoorbeeld voor jongeren met een migratieachtergrond of jongeren die uit gezinnen komen met weinig geld. Een ander mogelijk effect is zelfselectie: sommige jongeren willen of durven niet te studeren, omdat ze denken dat het hoger onderwijs niets voor hen is.

Diversiteit

Over het algemeen gaat het goed met de toegankelijkheid van het Nederlandse hoger onderwijs, meldt de minister op basis van de nieuwe Monitor beleidsmaatregelen. Van de eerstejaars bachelorstudenten werd slechts 4 procent afgewezen: zij volgen nu een andere opleiding dan zij eigenlijk hadden gewild. Ook in de master volgen verreweg de meeste studenten (93 procent) de opleiding van hun eerste keuze.

Maar bij ad- en bacheloropleidingen met een fixus is de diversiteit van de studentenpopulatie kleiner dan bij andere opleidingen, waarschuwt Van Engelshoven. Mede daarom wil de minister dat loting terugkeert. Haar wetsvoorstel moet begin 2021 klaar zijn. Het blijft aan de instellingen zelf óf en hoe zij loting willen inzetten.

Expertgroep

De minister vindt het belangrijk dat instellingen over voldoende kennis beschikken om een goede keuze te maken over hun selectiemethodes, én dat zij van elkaar kunnen leren. Ze richt hier vanaf januari daarom een speciale ‘expertgroep’ voor op. Ook gaat er een online kennisplatform over toegankelijkheid in de lucht en komt er een seminar.