Een paar maanden studeren of onderzoek doen in het buitenland? In coronatijd is dat niet meer vanzelfsprekend. Veel internationals vertrokken dit voorjaar halsoverkop naar huis en uitwisselingsprogramma’s van zowel studenten als wetenschappers werden afgeblazen. De kans dat alles straks weer terug bij het oude zal zijn, is klein - zelfs mét een werkend vaccin.

De vraag is: hoe kunnen instellingen plannen maken voor hun internationalisering als de toekomst nog zo onzeker is? Internationaliseringsorganisatie Nuffic wil hen aan het denken zetten met vier toekomstscenario’s. De scenario’s zijn gebaseerd op twee variabelen: hoe lang blijft het coronavirus ons nog tergen, en wat gebeurt er met de internationale samenwerking?

‘Build the wall’

In het ‘Build the wall’-scenario gaat het nog lang duren voordat het vaccin er is en zullen landen zich steeds nationalistischer opstellen. Het virus vlamt regelmatig weer op en internationale mobiliteit is moeilijk. De vraag naar digitaal onderwijs neemt almaar toe en door een economische crisis zal er minder Europees budget zijn, bijvoorbeeld voor uitwisselingsprogramma Erasmus+.

Nederland oh Nederland

Is er uitzicht op een vaccin maar blijven landen zich nationalistisch opstellen? Dat noemt Nuffic het ‘Nederland oh Nederland’-scenario. Onderwijsinstellingen kunnen snel weer volledig heropenen, maar het “nationalistische beleid” werpt barrières op voor studenten die naar het buitenland willen of die vanuit het buitenland naar Nederland komen. De internationale studentenstroom zal zich maar beperkt herstellen en discussies over de Europese budgetten blijven moeizaam verlopen.

De eeuw van Azië

In het ‘Eeuw van Azië’-scenario laat het vaccin nog lang op zich laat wachten maar gaan landen wel meer met elkaar samenwerken, bijvoorbeeld om de grootste klappen van een diepe economische crisis op te vangen.

Internationale uitwisselingen storten in: studenten zullen hun internationale competenties vooral online moeten opdoen. Allerlei digitale onderwijsplatforms zullen in de lockdowns met het erkende hoger onderwijs concurreren. Diploma’s worden minder waard, omdat bedrijven als Google vaker mensen aannemen die door henzelf zijn opgeleid. Doordat Azië sneller van de coronapandemie verlost is, verschuift de “economische mondiale macht” nog sneller naar het oosten en kiezen meer Aziatische studenten voor een instelling dichter bij huis.

Wereldmacht Europa

Snel een vaccin én intensieve internationale samenwerking? Dan komt het ‘Wereldmacht Europa’-scenario van Nuffic in beeld. Door de torenhoge collegegelden in het VK en de VS komt het hoger onderwijs daar onder druk te staan. Het biedt Europa kansen voor meer samenwerking met bijvoorbeeld China, maar ook met Europese landen onderling. Europa wordt een “stevig zelfstandig machtsblok”, voorspelt Nuffic. Er gaat meer geld naar de Erasmusbeurzen en Europees onderzoek. Topstudenten- en onderzoekers kiezen vaker voor Europese (of Nederlandse) instellingen.

Schrap zetten

Vanzelfsprekend zijn de vier toekomstscenario’s niet in steen gebeiteld. Nuffic benadrukt de overeenkomsten: digitaal onderwijs blijft hoe dan ook een rol spelen, net als internationale samenwerking, met partners in Azië bijvoorbeeld, of tussen Europese landen onderling. Het is daarnaast noodzakelijk dat landen zich schrap zetten voor een economische crisis.

Nuffic wil op 1 december met docenten, beleidsmedewerkers en bestuurders over de scenario’s in gesprek tijdens een webinar.