Die één miljard euro vindt Van de Weijer, directeur van EAISI, zeker geen exorbitant hoog bedrag als hij kijkt naar wat in Nederland doorgaans wordt uitgegeven aan grote infrastructurele projecten. “Kijk bijvoorbeeld naar de Amsterdamse Noord-Zuidlijn of de Zuiderzeelijn die Amsterdam en Groningen beter met elkaar moet verbinden. Ook daar zijn enorme bedragen mee gemoeid, waarbij het zeer de vraag is welk economisch nut het heeft." 

Dat nut is volgens Van de Weijer bij dit initiatief wel meteen duidelijk: "We kunnen er veel bestaande en nog in ontwikkeling zijnde technieken mee uittesten, en het lost in deze regio de problemen rond mobiliteit op die we nu al hebben. En omdat niet gekozen wordt voor één bepaald vervoerssysteem, zoals bijvoorbeeld rails, is het veel flexibeler. De Brainportlijn is gestoeld op de gedachte dat de intelligentie zit in het voertuig en niet in de infrastructuur, dat is gewoon een gereserveerde strook standaard asfalt. Wat we ook voor de toekomst verzinnen aan voertuigen, deze lijn kan het faciliteren.”

De provincie Noord-Brabant, de gemeente Eindhoven en Brainport Development zijn de initiatiefnemers ervan en zeggen breed gesteund te worden door het bedrijfsleven en de kennisinstellingen uit regio. Van de Weijer: “Natuurlijk is dit een project waar we als TU/e een belangrijke rol bij willen spelen. Allerlei technieken die hierbij zullen worden toegepast, zijn nu al terug te vinden binnen bijna al onze faculteiten. Bij Mechanical Engineering voor wat betreft de voertuigen en het autonoom rijden, waar ook het onderzoek binnen de faculteit Mathematics and Computer Science en de faculteit Electrical Engineering een grote rol bij vervult. Maar ook bij Built Environment als het gaat om stadsplanning en de vraag hoe je je vervoersstromen moet regelen.”

Verbinden

Het nieuwe vervoersysteem moet straks alle campussen in en rondom Eindhoven en alle regionale werklocaties met elkaar gaan verbinden. Met aansluiting op het Centraal Station van Eindhoven is er ook verbinding met andere nationale en internationale economische centra. De definitieve opzet van het systeem is zeker nog niet tot in detail uitgewerkt.

Volgens de persaankondiging gaat het om ‘een slim en emissieloos ov-systeem, waarin ‘pods’ van verschillende omvang over vrije rijbanen rijden, langs overstappunten bij uitvalswegen en rond bestaande ov-knopen’. Bij dit systeem wordt gebruik gemaakt van ‘sensortechnologie, autonomous driving, en van bewezen technologie, zoals platooning’. Bij die laatste techniek gaat het doorgaans om vrachtwagens die elektronisch aan elkaar gekoppeld zijn, waarbij de voorste truck de snelheid en route bepaalt. De andere trucks volgen automatisch zonder hulp van de chauffeur.

Van de Weijer benadrukt dat de flexibiliteit juist de kracht is van dit project. “Je kunt er in een latere fase nog allerlei nieuw ontwikkelde technieken of nieuw ontworpen voertuigen aan toevoegen. Kies je voor een grote, autonoom rijdende elektrische bus, of splits je die op in twee kleinere bussen, of wordt het op termijn een veelheid aan kleine voertuigjes? Of combineer je dat allemaal? Omdat we niet vastzitten aan een systeem, kun je die keuzes blijven maken.”

Stapsgewijs

De initiatiefnemers willen tot 2030 de tijd nemen om de Brainportlijn stapsgewijs in te voeren. Het moet ook bijdragen aan het imago van Nederland als voorloper op het gebied van slimme en groene mobiliteit, zo schrijven ze. Het project is inmiddels al ingediend bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, want men wil het gaan ontwikkelen met financiële ondersteuning uit het Nationaal Groeifonds. Gevraagd wordt om één miljard euro.

Mocht dat geld er niet komen, dan stopt dat de ontwikkeling van de technieken die ervoor nodig zijn, natuurlijk niet, zegt Van de Weijer. “Daar gaan we gewoon mee door, maar wel in een lager tempo. Dat we dan geen testomgeving hebben om die technieken ook in de praktijk uit te proberen, is eigenlijk het grootste verlies.”

Voor de regio Eindhoven is de Brainportlijn geen overbodige luxe: tot 2040 komen er 70.000 banen bij en worden ruim 60.000 woningen in het stedelijk gebied gebouwd, waaronder 6.000 in het stationsgebied rond station Eindhoven Centraal.