Terwijl het kabinet diep in de buidel tast om de gevolgen van de coronacrisis te beperken, publiceerde het ministerie van Financiën vorige maand 16 rapporten met allerlei bezuinigingsmogelijkheden – ook binnen het hoger onderwijs.

Opties die genoemd worden zijn een korting van 1,9 miljard euro per jaar op de totale begroting van het hoger onderwijs en het niet uitkeren van de studievoorschotmiddelen (590 miljoen euro). Ook het niet langer bekostigen van de masteropleidingen behoort tot de mogelijkheden: dat zou structureel 970 miljoen euro opleveren.

Angstzweet

Bestuurders en politici staken hun afkeer voor de plannen niet onder stoelen of banken. Bij SP-Kamerlid Frank Futselaar brak het “angstzweet” uit, schreef hij op twitter. “Ik hoop toch dat geen partij (of minister) zo gek is om hier echt mee aan de slag te gaan.”

Ook collegevoorzitter Ron Bormans van de Hogeschool Rotterdam wilde er niets van weten. “Mocht dit werkelijkheid worden, dan gaan we hier voor liggen.”

Vooralsnog is dat niet nodig: de rapporten zijn in feite niets meer dan een denkoefening. Op verzoek van de Tweede Kamer zet het ministerie van Financiën deze mogelijke bezuinigingen om de paar jaar voor alle ministeries op een rij. Er wordt bewust niet vermeld of de opties wenselijk zijn.

Bovendien opperen de ambtenaren ook hoe ministeries juist méér geld uit kunnen geven. OCW bijvoorbeeld door studenten met een migratieachtergrond beter te helpen bij de zoektocht naar een baan of stage, of door structureel meer te investeren in volwassenenonderwijs.

Ongelukkig

In een video-interview met Erasmus Magazine zei minister Van Engelshoven gisteren dat alle commotie op “een groot misverstand” berust. “Dit is niet iets wat we nu gaan doen.” Ze regeerde op een vraag van een verontruste docent: wij werken ons al wekenlang een slag in de rondte om online onderwijs te geven, en u kondigt miljardenbezuinigingen aan?

Maar volgens Van Engelshoven gaat het om een puur “theoretische exercitie”. De rapporten zijn eind februari afgerond, maar op een in haar ogen ongelukkig moment gepubliceerd: middenin de coronacrisis. “Er zijn zelfs van dit soort plannen opgesteld voor bezuinigingen op de gezondheidszorg”, legde ze uit. “Dat kan niemand zich op dit moment voorstellen.”

Niet te doen

De minister werd tijdens het interview opnieuw gevraagd hoe ze studenten gaat helpen die door de coronacrisis studievertraging oplopen of zonder werk zitten. “We kunnen niet iedereen compenseren”, herhaalde ze. “Dat is niet te doen.” Laatstejaars studenten, die voor de zomer zouden afstuderen maar zich door corona in september tóch weer moeten inschrijven, wil ze wel financieel tegemoetkomen. Hoe die regeling er precies uit gaat zien en om hoeveel studenten het gaat, is nog niet bekend.

Het is een “wonder” dat hogescholen en universiteiten zo snel hebben kunnen overschakelen naar online onderwijs, vindt de minister. “De instellingen doen echt hun uiterste best. Het is aan mij om voor financiële stabiliteit te blijven zorgen zodat ze dit goede werk kunnen voortzetten.”