- Onderzoek
- 02/07/2020
Profpraat | Koel in twee klikken
Met de zomer in zicht en noodgedwongen thuis achter je laptop op een snikhete zolderkamer is de keuze snel gemaakt. Sinds enkele jaren is de verkoop van airco’s al flink groeiende, maar door het thuiswerken in coronatijd schaffen nu nog meer mensen een airco aan. Kies niet te snel, waarschuwen drie TU/e-experts. Met een energievreter in huis ben je klimaattechnisch en voor je portemonnee niet slim bezig. Gelukkig zijn er ook andere manieren om thuiswerken in de hitte wat aangenamer te maken.
Hoewel het thuiswerken ook veel voordelen heeft, is met tropische dagen de airco op kantoor zeker een gemis. Met een verhit hoofd en klotsende oksels is het toch lastig er representatief bij te zitten voor die belangrijke online vergadering. Een airco is daarom zo gekocht; deze zomer zal de verkoop van koelsystemen met zo’n veertig tot vijftig procent stijgen, meldde de branchevereniging voor lucht- en koudetechniek vorige week. Maar wat betekent deze toename voor de energievraag en kunnen we op hete dagen de energiepiek op een duurzame manier opvangen?
“We zien een groeiende vraag naar elektriciteit”, zegt David Smeulders, hoogleraar Energietechnologie bij de faculteit Mechanical Engineering. “Denk aan datacenters, elektrische auto’s, verwarming van onze huizen nu we van het aardgas af moeten. In die zin passen de airco’s in een trend die al lang gaande is. Maar zorgelijk is het wel. De afspraken in het Klimaatakkoord zijn allemaal gebaseerd op het gegeven dat ons elektriciteitsverbruik tot 2030 niet zal stijgen. Ook met het oog op de airco-verkoop lijkt me dat steeds minder realistisch worden.”
Luchtafvoer goed regelen
Zeker de mobiele airco - die theoretisch op elke plek in een kamer kan staan - verbruikt flink wat energie volgens Han Slootweg, hoogleraar Smart Grids bij Electrical Engineering. “Bij gemiddeld gebruik moet je al snel aan zo’n 400 kWh per jaar denken, dat betekent 10 procent van het totale verbruik voor een gemiddeld huishouden. Het gevaar van een mobiele airco is bovendien dat mensen vaak niet de moeite nemen de luchtafvoer goed te regelen. Je kunt je voorstellen dat een open raam met een slang erdoor bij 30 °C niet echt gunstig is voor je energieverbruik.”
Een splitsysteem met een vast binnen- en buitendeel verbruikt minder energie, maar ook hier dient het gebruikt beperkt te worden wil je het niet op je energierekening terugzien. Best lastig, want eenmaal geïnstalleerd is de verleiding groot om je kamer voortdurend lekker koel te houden.
Airco-piek
Komende zomer zullen we de extra energievraag zeker terugzien, verwacht Smeulders. Het opvangen van de airco-piek is vooralsnog geen probleem, maar gaat helaas niet groen. “We hebben voldoende capaciteit dankzij de gascentrales. De duurzame stroomvoorziening is in Nederland nog steeds te beperkt; we zitten nu op ongeveer 8 procent windenergie en 3 procent zonne-energie. Maar als het verbruik harder groeit dan het groene aanbod, dan boeren we alleen maar achteruit. En is het vechten tegen de bierkaai: door de airco-toename gebruiken we meer fossiele brandstof, komt er meer CO2 vrij, wordt het warmer op aarde waardoor we nog meer airco’s gaan kopen.”
Zonnepanelen
Een gecombineerde aankoop van airco en zonnepaneel zou een goede stap zijn om deze vicieuze cirkel te doorbreken, benadrukt Erwin Kessels, hoogleraar Plasma Materials & Processing bij faculteit Applied Physics.
“Als particulier kun je zeker je airco met een zonnecel compenseren, we zien grote verschillen in opbrengst tussen de zomer en winter. Wel is het zo dat de standaard kristallijn silicium panelen iets minder efficiënt zijn als ze opwarmen. Tijdens een hittegolf brengen dunne film panelen meer op, maar hun opbrengst per vierkante meter is weer iets lager. Heb je een klein dak, dan ben je met hoge rendement cellen het beste af. En als je meteen iets meer legt, dan kun je naast de airco ook de rest van je energieverbruik terugverdienen.”
Consuminderen
Toch moet een zonnepaneel geen vrijbrief zijn om extra energie te verbruiken, meent Smeulders. “Alles wat je niet verbruikt, hoeft ook niet opgewekt en getransporteerd te worden. Slimme combinaties zijn goed, maar we moeten juist consuminderen. Zeker voor nieuwbouw geldt dat er allerlei ontwerptechnische mogelijkheden aan het begin zijn om een klimaatresistent huis te bouwen zodat je je geen gebruik hoeft te maken van lapmiddelen zoals airco’s op het einde.”
Voor de thuiswerker heeft Slootweg nog een tip. “Zet een ice pack voor je ventilator, dat geeft hetzelfde gevoel van verkoeling als een airco. En nu we wat flexibeler zijn, kun je thuis ook vroeg in de ochtend of ’s avonds laat werken om op het heetst van de dag buiten verkoeling te zoeken.” Kessels bevestigt dit lachend: “Ik ben nog nooit zo bruin geweest”. Een airco kun je in twee klikken aanschaffen, besluit Slootweg, maar je hoofd koel houden zodat er straks geen afgedankt energievretend apparaat staat als we weer terug de werkvloer op mogen, kan ook zeker geen kwaad.
Discussie