Sommige opleidingen laten maar een beperkt aantal eerstejaars studenten toe, bijvoorbeeld omdat er niet genoeg docenten of voorzieningen zijn. Ook aan de TU/e hebben komend collegejaar drie bacheloropleidingen (Computer Science & Engineering, Bouwkunde en Industrial Design) een numerus fixus, wat wil zeggen dat studiekiezers op basis van een decentrale toets gerankt worden voor toelating. Vroeger mocht voor deze studies nog worden geloot, maar sinds 2017 is dat verboden.

Het huidige selectieproces heeft bezwaren losgemaakt: zo zou selectie de prestatiedruk onder scholieren verhogen. Ook zou het leiden tot ongelijke kansen, bijvoorbeeld voor jongeren met een migratieachtergrond of jongeren die uit gezinnen komen met weinig geld.

D66-Kamerlid Jan Paternotte stelde daarom vorige week tijdens een Tweede Kamer-debat voor het verbod op loting te schrappen bij opleidingen met een capaciteitsfixus. Zijn partij diende hiertoe samen met CDA een motie in. Die motie kreeg gisteren inderdaad een meerderheid. Regeringspartijen VVD en ChristenUnie stemden tegen.

Volgens rector Frank Baaijens vraagt de gisteren aangenomen motie aan de minister om de mogelijkheid tot loting weer te bieden, naast de bestaande selectiemogelijkheden. Baaijens: "Wij zullen in principe vasthouden aan onze huidige selectiemethodiek. Die vergt een flinke inspanning van ons, maar is er op gericht de juiste student op de juiste plek te krijgen."

Volgens bestuurswoordvoerder Ivo Jongsma is er op dit moment geen sprake van dat universiteiten op korte termijn loting weer verplicht moeten invoeren. "In de summiere motie van gisteren vraagt de Tweede Kamer de minister met een voorstel te komen, en in dat voorstel zou loting weer deel uit moeten maken van het palet aan mogelijkheden tot selectie. Eerst moet nu dus gewacht worden op dat voorstel van de minister."

Geneeskunde

Bij opleidingen geneeskunde lopen de meningen over decentrale selectie uiteen. Eerder dit jaar peilde de belangenorganisatie van geneeskundestudenten de mening van ruim drieduizend leden. Hieruit bleek dat één op de tien een, soms erg dure, cursus volgde om de selectiekansen te vergroten. Meer dan veertig studenten gaven zelfs toe expres vwo5 opnieuw gedaan te hebben om een hoger gemiddeld eindexamencijfer te behalen.

De belangenorganisatie vindt deze ontwikkelingen “zorgelijk” en pleit daarom voor herinvoering van loting. “Iedereen met een geschikte vooropleiding zou kans moeten maken om toegelaten te worden tot de studie geneeskunde. Het gevaar van het huidige systeem is dat er geen diverse artsenpopulatie ontstaat.”

Voordelen

Of decentrale selectie tot betere of slechtere artsen leidt, staat niet vast. Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen concludeerden in 2017 dat de studieresultaten van geselecteerde en ingelote geneeskundestudenten nauwelijks van elkaar verschilden.

Maar aan de Universiteit Maastricht zouden geselecteerde geneeskundestudenten juist wél beter presteren. Mogelijk komt dit doordat scholieren daar niet op kennis maar uitsluitend op competenties worden getest.