Bij aankomst in Tokyo stond ons meteen een druk programma te wachten met allereerst een lezing op het Ministerie van Buitenlandse Zaken over Science Diplomacy en de ontwikkeling van ‘Society 5.0’: de visie van de Japanse overheid op een samenleving met vergaande integratie tussen de fysieke en virtuele leefomgeving, gefaciliteerd door Artificial Intelligence, Big Data en the Internet of Things. Deze visie is wat mij betreft kenmerkend voor het geloof in Japan dat maatschappelijke vooruitgang bereikt kan worden door technische innovatie.

Technologie was ook het centrale thema van deze studiereis. Zo gingen we langs bij RIKEN, het publiek-private onderzoeksinstituut van Japan dat zich volledig richt op Artificial Intelligence. Met geautomatiseerde beeldherkenning van remote sensing beelden, wordt geprobeerd rampenbestrijding sneller en effectiever te kunnen laten verlopen. Ook stond er een bezoek aan een Technische Universiteit op het programma, waar we uitgebreid spraken met verschillende Japanse studenten. Ook gingen we langs bij het wereldberoemde architectuurbureau Niken Sekkei, waar we spraken met Atsuo Konishi, hoofdingenieur van de Tokyo Sky Tree (het op één na hoogste gebouw ter wereld).

Eén van de hoogtepunten was toch wel het indrukwekkende bezoek aan Hiroshima waar we in gesprek gingen met Chieko Kiriake, een overlevende van de atoombom op Hiroshima. Zij vertelde dat ze als 15-jarig meisje gewond raakte door de atoombom en hierbij veel van haar familie en vrienden heeft verloren. De oorlogsjaren daarvoor waren zwaar geweest, met dwangarbeid in (wapen-) fabrieken. De schoolmeisjes moesten ook wekelijks de soldaten uitzwaaien die naar het front vertrokken. Haar redding in 1945 was het feit dat zij vanwege een verwonding de fabriek al had verlaten en in de stad liep op het moment dat de bom viel. Als overlevende deelt zij nu haar verhaal in de hoop dat (nucleaire) oorlog niet meer zal plaatsvinden.

Ondanks de korte duur van mijn bezoek aan Japan, heeft het land me weten te intrigeren. Het is een divers land, met prachtige natuur, gigantische steden, oude tradities en moderne technologie. Tegelijkertijd is het – vanuit een Nederlandse bril – een eigenaardig land. Op vrijwel elke straathoek staat een verkoopautomaat van eten en drinken, maar prullenbakken zijn een zeldzaam verschijnsel in de openbare ruimte. De NOS besteedde recent nog aandacht aan Japanse toiletten en onze posts op sociale media moesten voorzien worden van de hashtag #MIRAI2018. Toen iemand opmerkte dat het toch echt al 2019 was, werd ons vriendelijk verzocht toch deze hashtag te gebruiken omdat het financiële jaar in Japan niet gelijk loopt aan het kalenderjaar.

Via de Japanse overheid zijn er regelmatig studiebeurzen te verkrijgen voor een semester, stage of studiereis in Japan, houd daarvoor de website van de Japanse ambassade in Nederland in de gaten!