De overstap naar het Engels komt niet uit de lucht vallen. Al in 2015 sprak het Twentse college van bestuur de wens uit om het Engels als voertaal te nemen, maar het duurde even voor het zover kwam. De TU/e hakte de knoop begin 2018 door.

Engels ligt gevoelig in het hoger onderwijs. Minister Ingrid van Engelshoven wil strenger toezien op de onderwijstaal. Opleidingen moeten in principe Nederlandstalig zijn, tenzij er goede redenen zijn om daarvan af te wijken. Het wetsvoorstel hierover ligt ter goedkeuring bij de Tweede Kamer. Maar de taal van opleidingen is iets anders dan de voertaal in bijvoorbeeld beleidsdocumenten en de medezeggenschap. Zowel in Eindhoven als in Twente blijven sommige opleidingen Nederlandstalig.

In strijd

De SP-fractie in de Tweede Kamer vindt het maar vreemd en stelt schriftelijke vragen. Is die overstap naar het Engels niet in strijd met de Algemene wet bestuursrecht, “waarin staat dat bestuursorganen, en onder hun verantwoordelijkheid werkzame personen, de Nederlandse taal gebruiken”?

Eerder stelde de SP ook al Kamervragen naar aanleiding van het bericht dat Engels de voertaal wordt aan de TU/e. Wat gebeurt er met het niet-wetenschappelijke personeel dat de Engelse taal niet machtig is? “Ik deel de mening dat dit er niet toe mag leiden dat mensen hun baan verliezen”, aldus Van Engelshoven. Universiteiten zullen volgens haar per functie, of zelfs per individuele medewerker, beoordelen welk niveau Engels zij moeten kunnen spreken.

Beide universiteiten noemen de aanwezigheid van internationale studenten als belangrijkste reden voor de omschakeling naar het Engels. De keuze om geheel op het Engels over te gaan, heeft verschillende redenen, zei beleidsmedewerker Lilian Halsema eerder tegen Cursor: “We willen de toegankelijkheid van onder meer de zeggenschap vergroten en voorkomen dat taal een belemmering is voor de communicatie en de community-vorming. Bij het wetenschappelijk personeel is de voertaal al grotendeels Engels en bijna alle TU/e-opleidingen zijn Engelstalig. Alleen het bestuur, de diensten en de medezeggenschap communiceren nog vooral in het Nederlands.”

Strenger

In de praktijk betekent dit dat vergaderingen en sollicitatiegesprekken straks in het Engels worden gevoerd en dat notulen, officiële documenten en wegwijsbordjes allemaal Engelstalig zijn. In een enkel geval kan er een uitstapje naar het Nederlands worden gemaakt, bijvoorbeeld in stukken die bij overheden worden aangeleverd.

Pragmatisch

Bij andere universiteiten met een groot aandeel internationale studenten (Maastricht, Groningen, Delft en Wageningen) speelt de discussie minder. Ze zijn al tweetalig en hebben geen plannen om volledig op het Engels over te stappen.

In Maastricht, waar de helft van de studenten uit het buitenland komt, heeft het Engels in de praktijk wel de overhand gekregen. Veel beleidsstukken worden alleen nog in het Engels geschreven en de voertaal in de medezeggenschap is vaak Engels, zelfs als er alleen Nederlandse deelnemers zijn. “Veel wetenschappers bespreken hun onderzoek het liefst in het Engels, maar schakelen privé wel over op het Nederlands”, aldus een woordvoerder. Welke taal er bij sollicitaties wordt gesproken, hangt af van de sollicitant.

De andere universiteiten zijn net zo pragmatisch. “Engels is de voertaal waar dat nuttig en zinvol is”, aldus een woordvoerder van Wageningen Universiteit. In vergaderingen spreekt iedereen zijn eigen taal en wordt er getolkt, net als in Groningen. Ook de TU Delft is niet van plan in de nabije toekomst de overstap te maken naar het Engels als voertaal: “Wij beschouwen onszelf als een in Nederland gewortelde universiteit. De Nederlandse taal hoort daar deels bij”, aldus een woordvoerder.

Cursor werkt aan een nieuw artikel over de invoering van het Engels als voertaal in 2020. Dat verschijnt in het nieuwe jaar.