Het lijkt een zonderlinge combinatie, een poëtische componist en 25 bèta-studenten. Maar Spinvis, bij de burgerlijke stand ingeschreven als Erik de Jong, is niet bepaald van de vastgeroeste clichés. “De onderverdeling tussen creatieve alfa’s en exact denkende bèta’s schiet te kort. Er zit vaak veel humor in bèta. Wiskundigen zijn dichters. Ik kom zelf uit een bèta-nest, mijn vader en broer zijn wiskundigen. Zelf heb ik meer met taal. Maar ook wiskunde of logica is taal. We hebben alleen taal om ons uit te drukken. Zowel in de wetenschap als de poëzie. Het ligt niet heel ver van elkaar.”

Artist in residence

Spinvis geeft in september en oktober zes workshops. Plaats van handeling voor Expeditie Spinvis is TU/e innovation Space, Engels is de voertaal en de bijeenkomsten zijn op vrijdagmiddag. Leidraad is de zoektocht naar de schoonheid in wetenschap. Joep Huiskamp, stafmedewerker TU/e, heeft Spinvis gestrikt. “Het is de eerste artist in residence die we binnenhalen. Het past binnen onze visie van challenged based learning, om studenten buiten het curriculum een andere blik op de materie te bieden. Zie het als een pilot. Als het slaagt, gaan we er een jaarlijks terugkerend project van maken.”

Aanmelden

Studenten kunnen zich tot 24 juni aanmelden via deze link. Spinvis vraagt kandidaten om een filmpje van een minuut te sturen met motivatie, een persoonlijk object dat voor hen schoonheid symboliseert en de toelichting waarom ze het voorwerp mooi vinden. In dit filmpje vertelt Spinvis zelf waarom deelnemen aan zijn expeditie zo waardevol is.

Reis naar het ongewisse

Spinvis: “Ik vind het woord Expeditie goed gekozen. De studenten die deelnemen, moeten rekening houden met een reis naar het ongewisse. Ik ben natuurlijk geen docent, ik ben hoogstens nieuwsgierig en deel mijn nieuwsgierigheid graag met mijn mede-expeditieleden. Ik heb wel een plan maar waar we terechtkomen, weet ik niet. Dat is ook de opzet.”

Dat klinkt misschien wat vaag, geeft hij toe, maar er zit wel degelijk een aanpak achter. Behalve de zes workshops zijn er drie publieke optredens en reizen de expeditieleden naar Zwitserland waar de Europese onderzoeksorganisatie CERN fundamenteel onderzoek doet naar elementaire deeltjes.

CERN

Het project trapt af met een publieke lezing door Spinvis op 13 september. Het aansluitende weekeinde gaan de deelnemers naar deeltjesfysica-instituut CERN. De mogelijkheid tot dit bezoek is mede tot stand gekomen dankzij (voormalige) TU/e-onderzoekers die in Zwitserland werken. Daarna volgen van 20 september tot en met 1 november de workshops. Halverwege, op 9 oktober, wordt het publiek een inkijkje geboden op het werk in uitvoering. Expeditie Spinvis wordt 6 november afgesloten met een film waarin Spinvis en de expeditieleden hun zoektocht samenvatten in beeld, muziek en tekst.

Film

Spinvis: “Ik heb in 2013 al een soortgelijke masterclass gedaan aan de TU Delft. Dat was erg leuk maar toen ontbrak een eindwerk. Natuurlijk, de weg er naartoe is het leukste. Het filosoferen, elkaar bevragen, is het meest interessant. Maar daar is het publiek geen getuige van. We hebben toen wel een presentatie gehouden. Dat was een goed verhaal maar geen optelsom van alle dingen die we hebben besproken. Dat wil ik nu voorkomen. Ik wil zo secuur mogelijk alle gedachten die we ontwikkelen in de film verwerken. We gaan een of meer scènes opnemen per masterclass. In de film die we aan de wereld laten zien wordt schoonheid in wetenschap verklaard en uitgelegd. Dat kan in de meest psychedelische vorm zijn die je wil. Het is een poëtische opdracht. Ik pretendeer echt niet iets van wetenschappelijk gehalte te maken. Het is wel goed dat we onze hersens een beetje gymnastiek geven en op heel andere manier nadenken.”

Spinvis staat als componist bekend om zijn zorgvuldig uitgedokterde songteksten en dito muziek. Vooral in Nederland en Vlaanderen geniet hij veel bekendheid en scoort zijn muziek goed. Zijn optredens staan tijdens de TU/e-masterclass even op een lager pitje. Als voorbeeld kun je hier kijken naar een optreden uit 2018 op Lowlands of deze bijzondere uitvoering van zijn bescheiden hit Smalfilm.

Symmetrie

Symmetrie, waarheid, eenvoud en de Theory of Everything zijn sleutelbegrippen voor Spinvis. “CERN is een kathedraal van kennis en doet experimenten waaruit - wel of niet - een theorie aanvaardbaar wordt dat naast ons universum een spiegelheelal is waar alles synchroon loopt, een universeel altijd geldend evenwicht. De voor- en tegenstanders zijn verdeeld, haast religieus. Mijn vraag: is die hang naar een spiegelheelal alleen maar een menselijke wens die we graag in vervulling zien gaan? Werkt de natuur heel anders?”

“Ja, dit is zeker een bron van inspiratie maar ik ga niet direct een liedje schrijven over symmetrie. Dat kunst wordt beïnvloed door de wetenschap is evident. Ik zit nu in een studio en om me heen staan computers, samplers en andere digitale spullen. Dat zijn allemaal vruchten van de wetenschap die in handen van kunstenaars zijn gekomen.Andersom is het veel lastiger te achterhalen hoe de wetenschap door de kunst wordt beïnvloed. Ooit was dat één geheel, maar kunst en wetenschap zijn uit elkaar gegroeid. We hebben nog steeds een soort huwelijk maar dat is lastig te duiden.”