- De universiteit , Onderzoek
- 17/09/2018
TU/e-professor laat Dalai Lama giechelen met robotdino
Hij kreeg al meerdere koninklijke handdrukken, genoot zelfs ooit de lunch met koningin Máxima aan zijn zijde, en bevindt zich dus wel vaker in bijzonder of hooggeplaatst gezelschap. Maar een ontmoeting met een hoge geestelijke was ook voor TU/e-hoogleraar Maarten Steinbuch iets uitzonderlijks. Zaterdag sprak hij in Amsterdam met de Dalai Lama. Deze hoogste boeddhistische geestelijke is drie dagen in Nederland vanwege een tentoonstelling over Boeddha.
Steinbuch werd voor het gesprek met de Dalai Lama gevraagd door SingularityU The Netherlands, dat het programma voor de Dialogue on Compassion and Technology van afgelopen zaterdag mede samenstelde. Het prikkelde hem naar eigen zeggen direct. “Het leek me interessant om van gedachten te wisselen met iemand met zoveel wijsheid, met zoveel ervaring in het nadenken over spiritualiteit en over eigenlijk alles wat niet technocratisch is. En om te ontdekken hoe die zich verhoudt tot technologische ontwikkeling.”
Ook met zijn ouders, inmiddels in de tachtig en beiden antroposoof, voert hij regelmatig “diepe discussies” over dergelijke thema’s, bijvoorbeeld over hoe reïncarnatie zich verhoudt tot technologie. “Het gesprek met de Dalai Lama lag dus precies in mijn straatje.” Heel veel wist de hoogleraar trouwens nog niet van zijn beoogde gesprekspartner, bekent hij, “dus ik ben me vooraf nog wel wat in de Dalai Lama en het boeddhisme gaan verdiepen.”
Afgelopen zaterdag mocht Steinbuch in de Nieuwe Kerk in Amsterdam aanschuiven bij het panel over artificial intelligence en robotica - samen met onder anderen de Britse tiener Tilly Lockey, die de Dalai Lama haar bionische armen liet zien. De Eindhovense hoogleraar had op zijn beurt een robotdino meegebracht, tot zichtbaar plezier van de 83-jarige geestelijk leider die het beestje kort op schoot nam, aaide, uitdagend aan zijn staart trok en grijnzend vaststelde: “Geen enkel teken van pijn”.
Maar het gesprek nam al snel een serieuzere wending. Zo wilde de TU/e-hoogleraar weten of de Dalai Lama denkt dat er ooit een computer komt met een bewustzijn of eigen ‘ik’ zoals dat van de mens - een geliefd thema in veel van zijn eigen voordrachten.
“De kern van zijn verhaal was dat een groot deel van ons bewustzijn materieel is. Daarmee impliceerde hij dat je dat deel ooit kunt nabouwen met computers; zelfs dromen zou je volgens hem nog door computers kunnen laten doen. Maar er is volgens hem ook een diepere laag van bewustzijn die niet in materie zit en zich dus niet laat nabouwen. Als je dat gelooft, blijft er dus altijd een gat tussen wat je met computers kunt doen en dat wat de mens mens maakt”.
Steinbuch vervolgt: “Ik vond het leuk om zijn kijk daarop te horen. Je merkt wel dat het een man op leeftijd is, die diep in zijn eigen gedachten zit en zich niet gemakkelijk laat sturen. Hij associeert veel en heeft best een lange redeneertrant. Maar ik was goed geconcentreerd”.
Ethisch besef
Hij blikt terug op een gedenkwaardig evenement vol interessante ontmoetingen - onder meer ook met de andere panelleden. Waarbij het gesprek met de Dalai Lama hem naar eigen zeggen vooral heeft gesterkt in zijn overtuiging “dat we ook ethisch besef moeten kweken bij onze jonge mensen, zoals we aan de TU/e doen met onze USE-vakken. Want de technocratische wereld die we met z’n allen aan het maken zijn, heeft de menselijke moraliteit van goed en kwaad niet standaard ‘in-gedesigned’”.
Bekijk de videoregistratie van het gesprek met de Dalai Lama (en de andere paneldiscussies) hieronder.
Discussie