"Vernederen als ontgroening? Zinloos!"
Studentenverenigingen die hun aspirant-leden tijdens de ontgroening vernederen, kunnen daar het best mee ophouden, stelt sociaal psycholoog Liesbeth Mann. Dergelijke praktijken versterken het onderlinge groepsgevoel namelijk geheel niet, vertelde de onderzoeker van de Vrije Universiteit woensdag tijdens de SG-lezing ‘Hazing and humiliation’ (‘Ontgroening en vernedering’). Fysieke pijn blijkt volgens haar echter wél te werken.
Wil je lid worden van een - corporale – studentenvereniging, dan moet je daarvoor in het algemeen een ongemakkelijke introductieperiode doorstaan. Vernederende activiteiten zijn vaak onlosmakelijk met dergelijke ontgroeningen verbonden. Samen halfnaakt door de stad sjouwen, of toiletten schoonmaken met tandenborstels; het zou goed zijn voor de onderlinge verbondenheid binnen de nieuwe lichting. Volgens onderzoeker Liesbeth Mann, expert op het gebied van vernedering, is dat echter een misvatting.
Na een inleiding over de wetenschappelijke consensus over het ontstaan van vernedering in diverse situaties, met name aan de hand van het befaamde Stanford Prison Experiment, had Mann door de verkorte middagpauze nog slechts kort de tijd om iets te vertellen over haar eigen promotieonderzoek. Aan de hand van vragenlijsten aan studenten over hun ontgroening, een test waarbij proefpersonen samen moesten dansen en daarbij neerbuigend commentaar kregen, en een experiment waarin ze zich bepaalde vormen van vernedering moesten voorstellen, stelde zij vast dat gezamenlijke vernedering niet zorgt voor meer groepsgevoel - iets wat wel vaak wordt beweerd.
Emotionele impact
De emotionele impact van die vernederingen kan groot zijn, en als weerbaarheidstraining of selectiemechanisme in het leger heeft het wellicht nut, maar op het groepsgevoel heeft het juist een negatief effect, vertelde ze. Na afloop waren er veel vragen uit de uitverkochte Blauwe Zaal, waar de helft van de toehoorders zelf ontgroend zei te zijn, maar waar slechts een enkeling durfde aan te geven bijvoorbeeld drankspellen bij zo’n gelegenheid ‘normaal’ te vinden.
Hoewel ze het niet letterlijk als een aanbeveling bracht, mogen de komende generaties Eindhovense corpsballen hun borst alvast natmaken. De mededeling van Mann dat wél bewezen is dat pijn lijden tijdens een ontgroening een positief effect heeft op het groepsgevoel, werd door de zaal namelijk overduidelijk met veel interesse ontvangen.
Discussie