Er is van alles geprobeerd om het kabinet op andere gedachten te brengen, maar tienduizenden handtekeningen en een brief van Nederlandse werkgevers ten spijt stond de maatregel op Prinsjesdag gewoon nog in de begroting. Daarmee gaat de zogeheten 30%-regeling voor expats volgend jaar vrijwel zeker op de schop. En nee, er komt ook geen uitzondering voor onderzoekers, zoals de universiteiten en hogescholen graag hadden gezien.

Tanja van der Brugge, ad interim hoofd van Dienst Personeel en Organisatie, zegt dat aan de TU/e op dit moment zo'n 520 mensen gebruik maken van de regeling. "Mocht de regeling straks werkelijk zo ingevoerd worden als nu het plan is, dan zullen per 1 januari 2019 enkele tientallen mensen daardoor getroffen worden. Maar let wel, het laatste woord is hierover nog niet gesproken en een definitieve beslissing in de Tweede Kamer is nog niet gevallen. Mocht het er uiteindelijk wel van komen, dan zullen we zo snel mogelijk in contact treden met de medewerkers die ermee te maken krijgen."

Jo van Ham, vice-voorzitter van het College van Bestuur, liet medio mei al weten dat ook de TU/e mordicus tegen is. "Het ondermijnt onze positie bij de werving en het behouden van internationaal talent. We worden domweg minder aantrekkelijk voor wetenschappers", zei Van Ham destijds. 

Maar wat zijn nu precies de gevolgen van de maatregel en kan die nog worden teruggedraaid? Acht vragen over het belastingvoordeel voor buitenlandse werknemers.

Wat is de 30%-regeling ook alweer?

Hoogopgeleide werknemers uit het buitenland krijgen acht jaar lang dertig procent korting op hun inkomstenbelasting. Dit moet hen compenseren voor extra kosten zoals een verhuizing of dubbele huur. De regeling geldt alleen voor expats met een behoorlijk salaris (de hoogte kan verschillen) die beschikken over een specifieke expertise die schaars is in Nederland. Zo wil de overheid Nederland aantrekkelijk maken voor bedrijven en buitenlandse deskundigen.

Wat gaat er veranderen?

De regeling werkt, maar kan wat zuiniger, stond vorig jaar in een rapport waar het ministerie van Financiën om had gevraagd. Het kabinet wil daarom de looptijd van de regeling vanaf volgend jaar terugbrengen van acht naar vijf jaar en wel zonder overgangsregeling voor expats die al in Nederland wonen.

Waarom zijn de expats boos?

Vooral dat laatste steekt de expats. Ze hielden rekening met het voordeel toen ze besloten om hierheen te komen en vinden dat de overheid zich niet aan haar afspraken houdt en mogelijk zelfs de mensenrechten schendt.

De mensenrechten?

Ja, artikel 1 van het protocol bij het Verdrag voor de Rechten van de Mens, om precies te zijn. Dat gaat over bescherming van eigendom.

Is het echt zo erg?

Volgens hen wel. Op hun website staan tientallen verhalen van mensen en gezinnen die door de bezuinigingsmaatregel in hun portemonnee worden geraakt, zoals Carla uit Portugal. Haar werk als onderzoeker en docent aan een universiteit bevalt zo goed dat ze onlangs een huis in Nederland heeft gekocht. Maar als de maatregel doorgaat, kan ze haar hypotheek niet meer betalen en moet ze werk zoeken in een ander land. “Als de Nederlandse regering mij zo bedriegt, zou ik een zeer slechte algehele indruk overhouden van het land.”

En wat zijn de expats nu van plan?

Stichting United Expats of the Netherlands heeft met crowdfunding in één maand tijd bijna 45 duizend euro opgehaald. De expats winnen nu juridisch advies in bij een advocatenkantoor, dat gaat uitzoeken of de overheid door de plotse aanpassing de wet overtreedt. De zogeheten ‘legal opinion’ wordt volgende week verwacht en kan de basis vormen voor een mogelijke rechtszaak. Verder hopen de expats dat de maatregel niet door de Tweede Kamer komt.

Wat vindt het bedrijfsleven ervan?

Werkgevers vinden het maar niks.

En de universiteiten en hogescholen?

Die ook niet. Zo vrezen universiteiten dat buitenlandse wetenschappers Nederland straks links zullen laten liggen. “Met name bij de hogere wetenschappelijk posities kunnen universiteiten internationaal concurreren door de dertigprocentregeling. Het wegblijven van internationaal toptalent zal een grote impact hebben op onze wetenschappelijke output”, schreven ze eerder in een brief. Volgens universiteitenvereniging VSNU komt een op de drie wetenschappers aan Nederlandse universiteiten uit het buitenland. Het zijn vaak jonge onderzoekers met een relatief laag salaris die zonder de dertigprocentregeling niet in Nederland zouden kunnen wonen. In september deed de VSNU nog een voorstel voor een overgangsregeling, maar het mocht niet baten.