Voor de duidelijkheid: Smeulders is geen conservatieve klimaatontkenner. Als hoogleraar bij Werktuigbouwkunde werkt hij aan systemen om duurzame energie op te wekken en op te slaan. Daarnaast is hij actief voor GroenLinks in zijn geboorteplaats Nuenen. Wat hem echter dwars zit is de huidige hype rond het Klimaatakkoord en de manier waarop aardgas als energiebron daarbij in de ban wordt gedaan.

Sinds deze maand mogen nieuw te bouwen woonwijken bijvoorbeeld niet meer op het gasnet worden aangesloten. “Dat is veel te vroeg”, benadrukt Smeulders. De komende tijd hebben we aardgas nog hard nodig om te voldoen aan onze energiebehoefte. Het alternatief is namelijk elektriciteit uit kolencentrales. En dat zorgt voor een veel grotere uitstoot van CO₂, zo rekende hij vorige week voor in een ingezonden brief in de Volkskrant.

“De klimaatagenda wordt gedomineerd door mensen die ideologisch gemotiveerd zijn, maar onvoldoende bekend zijn met de materie”, vindt Smeulders. “Op zich is overschakelen op duurzame elektriciteit natuurlijk de juiste richting, maar je moet niet meteen het onmogelijke willen. Dat werkt alleen maar averechts. De snelheid waarmee we willen elektrificeren ligt nu gewoon tien keer te hoog.” Laten we eerst zorgen dat we voldoende duurzame energie kunnen opwekken en opslaan, vindt hij, en dan pas het gas loslaten.

Groningen

“Dat we nu massaal van het gas af willen, komt natuurlijk ook door de situatie in Groningen”, weet Smeulders. “Maar dat is een fatale vergissing. Laten we inderdaad dat gas in de Groningse bodem laten zitten, dan hebben we in de toekomst eventueel nog wat om op terug te vallen. Alles daar oppompen vergelijk ik wel eens met het verkopen van onze goudvoorraad. Maar dat moet je los zien van de klimaatdiscussie. We kunnen prima gas uit Noorwegen of Groot-Brittannië importeren om dat op te vangen. Dat is in tegenstelling tot het Groningse gas hoogcalorisch, maar we hebben de middelen om dat om te zetten in gas dat geschikt is voor onze ketels.”

Wat we volgens hem níet moeten doen, is onze infrastructuur voor gas afbreken. “Die willen we wellicht ooit nog gebruiken om duurzame brandstoffen in te transporteren, zoals ‘solar fuels’, of eventueel waterstof.”

Warmtepomp

Smeulders keert zich ook tegen de massale introductie van de warmtepomp: doordat die voorlopig moeten draaien op elektriciteit uit kolencentrales, zal dat namelijk alleen maar meer CO₂ opleveren. “Daarnaast veroorzaken warmtepompen geluidsoverlast en verwacht ik dat de energieconsumptie toeneemt doordat ze ook als airco’s gebruikt zullen worden.”

Wat hem betreft worden dan ook zo veel mogelijk gascentrales weer aangezet in plaats van kolencentrales. Ook moeten kerosine voor vliegtuigen en stookolie voor schepen worden meegerekend in de CO₂-uitstoot. “Die uitstoot wordt tot nu toe simpelweg witgewassen”.

Tenslotte is het volgens de hoogleraar belangrijk om te beseffen dat CO₂ geen grenzen kent. “Er worden nu allerlei gemeentelijke convenanten gesloten, maar de problematiek is internationaal.” Zelfs het sluiten van onze kolencentrales kan daardoor nog negatieve consequenties hebben, benadrukt hij. “Het netto effect kan namelijk zijn dat we daardoor elektriciteit importeren van meer vervuilende centrales in Oost-Europa. Die moeten eigenlijk natuurlijk als eerste gesloten worden.”

Onbehagen

De brief aan de Volkskrant stuurde hij uit een “algemeen gevoel van onbehagen”, vertelt Smeulders. Hij maakt zich zorgen over het gebrek aan wetenschappelijke argumenten in de energiediscussie. “Er is een soort duurzaamheidsreligie ontstaan waarin rationele argumenten niet meer worden gehoord. Sterker nog: experts zijn niet populair, want die komen maar met nuances en mitsen en maren. Daarom moeten we met heldere, toegankelijke argumenten komen, zoals ik in de Volkskrant heb geprobeerd. Want ik vind dat wij als wetenschappers in deze discussie de taak hebben om ons uit te spreken en te zeggen: denk nu eens na voordat je handelt.”