De technische universiteiten in Delft, Eindhoven, Twente en Wageningen zeggen al langer dat ze de groei niet aankunnen. Ze voerden studentenstops in voor verschillende opleidingen, zeer tegen de zin van de Tweede Kamer en het bedrijfsleven, die dat niet te rijmen vinden met het oplopende tekort aan technici.

Cursor meldde onlangs al dat voor de vier TU/e-opleidingen (Industrial Design, Biomedische Technologie, Technische Bedrijfskunde en Technische Informatica) waarvoor komend collegejaar een numerus fixus geldt, de aanmeldingen de limietcijfers overschrijden. Decentrale toetsing gaat daar bepalen wie wel en wie niet wordt toegelaten, want de zogeheten ‘caps’ zijn bij allevier overschreden.

Omdat de TU/e in haar verroostering tegen fysieke grenzen aanloopt, is de afgelopen maanden onder leiding van de stuurgroep Roosteren de roosterproblematiek voor het onderwijs in kaart gebracht. Volgens de stuurgroep biedt een twaalf-uursrooster geen extra oplossingen en het advies is daarom om het huidige tien-uursrooster te continueren. Het voorstel is dat er meer onderwijs in uur 9 en 10 zal gaan plaatsvinden en dat er stevig wordt ingezet op het streamen van onderwijs, het optimaliseren van de planning en de monitoring daarvan. Ook moet er in competenties en capaciteit worden geïnvesteerd om dit te realiseren. Zonder deze investeringen is een 10-uursrooster niet haalbaar als oplossing. Vergeleken met bijbouwen of bijhuren is de voorgestelde oplossing kostenefficiënter. Verder stelt de stuurgroep voor om ’s ochtends 15 minuten eerder te beginnen, de middagpauze met 15 minuten in te korten en de pauze tussen uur 8 en 9 in te korten naar 15 minuten, zodat uur 10 om 19.00 uur is afgelopen. Dit advies vanuit de stuurgroep wordt nu voorgelegd en het is de bedoeling dat het CvB hier in februari/maart een besluit over neemt.

Uit de nieuwe instroomcijfers blijkt dat het aantal eerstejaars afgelopen collegejaar opnieuw flink is gegroeid. Bij de TU Delft en de TU Eindhoven was de stijging het grootst: respectievelijk acht en elf procent. Minder dan de gemiddelde groei van de Nederlandse universiteiten samen, maar toch.   

Aan de bak

“We moeten flink aan de bak”, zegt woordvoerder Karen Collet van de TU Delft. “Er wordt veel gebouwd en verbouwd op de campus.” Een numerus fixus zorgt voor een adempauze. “Bij werktuigbouwkunde hadden we daardoor een jaar de tijd om de capaciteit  te vergroten door voor meer docenten en zalen te zorgen.” Iets vergelijkbaars staat volgens haar te gebeuren bij bouwkunde, waar de instroom nu weer erg groot is. “De studenten barsten echt uit het gebouw, en dus zetten we er komend collegejaar een fixus op.”

Ook Wageningen Universiteit, waar de instroom in de bachelor met vijf procent is gegroeid, zoekt druk naar oplossingen. Zo wordt het collegerooster per september aangepast: de colleges beginnen tien minuten eerder en eindigen om zeven uur ’s avonds. Bovendien worden de lessen een beetje korter.

“Door deze tijdswinst kunnen we meer colleges inroosteren en de ruimtes efficiënter gebruiken”, zegt woordvoerder Simon Vink. Ook heeft de universiteit via het wifi-gebruik van studenten gekeken hoe vol zo’n collegezaal nu eigenlijk zit. “Als een docent een zaal heeft gereserveerd voor honderd personen en er komen maar dertig opdagen, dan kunnen we hem daarop aanspreken.”

Online

Daarnaast vergroot de universiteit het online onderwijsaanbod. “Studenten kunnen bijvoorbeeld thuis alvast zaken voorbereiden voor een practicum”, zegt Vink. “Dan komen ze goed beslagen ten ijs en dat scheelt weer tijd.”

In Eindhoven kijkt men vooral naar het Rijk voor extra financiële middelen. Om de kwaliteit en kleinschaligheid van het onderwijs te kunnen blijven garanderen, sluit de universiteit volgens een woordvoerder studentenstops ook in de toekomst niet uit.

In Twente is men voorzichtiger. Eerder gingen geruchten dat de universiteit meer studentenstops zou gaan invoeren, maar volgens een woordvoerder is dat een misvatting. Wel zegt ze dat de grens bij de Universiteit Twente ligt bij twaalfduizend studenten. Momenteel zijn dat er nog geen elfduizend. De instroom groeide dit collegejaar met twee procent.