Zo’n vijfentwintig procent van de in Nederland gebruikte energie - veelal aardgas - gaat op aan het verwarmen van gebouwen. Aquathermie, het gebruik van warmte uit oppervlakte- of afvalwater, zou volgens onderzoekers van Deltares en CE Delft zeker in dichtbebouwde gebieden een duurzame bron van verwarming zijn en steden als Amsterdam, Rotterdam en Utrecht grotendeels kunnen verwarmen. “Alles wat er aan kan bijdragen het aardgasgebruik voor verwarming te verminderen, is een serieuze optie”, stelt David Smeulders, hoogleraar Energietechnologie.

“De combinatie aquathermie en warmtenetten zijn in een stedelijke omgeving of een regio met veel industriële restwarmte een prima idee. De afstanden tussen de bron en de te verwarmen gebouwen moeten niet te hoog zijn in verband met afkoeling en aanlegkosten, daarom is deze techniek minder geschikt in de buitengebieden.”

Sowieso zijn proefprojecten noodzakelijk, koploperwijken, om te onderzoeken of aquathermie op grote schaal kansrijk is, vindt Smeulders. “Je ziet in de klimaatakkoordonderhandelingen dat kosten steeds belangrijker worden, en het kan natuurlijk niet dat bewoners en woningcoöperaties voor de volledige kosten moeten opdraaien.”

Overschot aan warmte

Ook Elphi Nelissen, hoogleraar Duurzaam bouwen, geeft aquathermie kans van slagen, al zijn er zeker nog aandachtspunten. “We moeten ons bijvoorbeeld realiseren als we restwarmte uit een nabije waterbron opslaan voor toekomstig gebruik, dat het oppervlaktewater hiermee afkoelt. Wat heeft dat voor gevolgen voor het ecosysteem? Er moet hier zeker met de waterschappen naar gekeken worden. Verder is het belangrijk dat er efficiënt met warmte omgesprongen wordt. Kantoren hebben vaak een overschot aan warmte, er is meer koeling dan warmte nodig. In zo’n geval biedt aquathermie geen toegevoegde waarde en is een dergelijke hoge investering niet te rechtvaardigen. Ook de warmte/koude opslag (WKO) van de TU/e heeft een overschot aan warmte dat nu wordt vernietigd in een koeltoren.”