Het onderwijs aan de Nederlandse universiteiten is goed, vinden de vijftig leden van De Jonge Akademie, een genootschap van relatief jonge wetenschappers verbonden aan de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Toch kan het beter, schrijven ze in een pamflet met adviezen dat ze vandaag naar buiten brengen. “Wij pleiten voor meer Bildung in academische opleidingen, zelfs als dat deels ten koste gaat van onderwijs in professionele kennis en vaardigheden.”

TU/e-rector Frank Baaijens denkt dat een groot deel van dat waar De Jonge Akademie op dit gebied nu voor pleit aan zijn universiteit al wordt aangeboden in de USE-leerlijnen van het Bachelor College. "Waar het dan wel op aankomt is de juiste timing wanneer je het in hun studietijd  aanbiedt en in welke vorm je dat doet", aldus Baaijens.

Waarden

Wat ze ook studeren, alle studenten moeten les krijgen in ethiek, wetenschapsfilosofie en politieke filosofie, staat in het pamflet. Elke opleiding moet aandacht besteden aan “waarden, verantwoordelijkheden en vaardigheden die studenten vormen tot academische burgers”.

Ook zou het mogelijk moeten zijn om academische carrière te maken “door te focussen op en uit te blinken in onderwijs”, vindt De Jonge Akademie. Dat kan nu niet of nauwelijks. “Naam, faam en carrière worden gemaakt met wetenschappelijke doorbraken en niet met excellent onderwijs.”

Er is wel enige aandacht voor goede docenten dankzij verkiezingen van de docent van het jaar, erkent De Jonge Akademie. Er zijn ook speciale onderwijshoogleraren en sinds kort kunnen goede docenten ook geld aanvragen voor onderwijsvernieuwing in het Comenius-programma van NWO.

Vervlechting

Maar het zet nog geen zoden aan de dijk. Er zouden sowieso meer docenten moeten komen in het wetenschappelijk onderwijs, en dan vooral docenten die zich in onderwijs specialiseren. De Jonge Akademie wil de vervlechting van onderwijs en onderzoek graag behouden, maar je kunt best docenten aanstellen die wat minder onderzoek doen.

Moet De Jonge Akademie de hand niet in eigen boezem steken? De leden zijn vaak al hoogleraar en hebben hun ‘naam en faam’ zelf ook te danken aan hun onderzoek. Zou een uitmuntende docent lid kunnen worden? “Dat is een gewetensvraag”, zegt filosoof Jeroen de Ridder, een van de schrijvers van het pamflet. “De prestaties op het gebied van onderwijs horen wel bij de criteria voor lidmaatschap, maar inderdaad: doorbraken in het wetenschappelijk onderzoek hebben toch meer invloed. Ook bij ons kom je verder met onderzoek dan met onderwijs. We zouden ook eens naar onze eigen selectiecriteria kunnen kijken.”

Overigens is de KNAW wel ‘gastvrouw’ van het Comeniusnetwerk voor laureaten van de Comeniusbeurzen en de winnaars van de landelijke verkiezing van de docent van het jaar.