De cijfers uit een onderzoek onder meer dan drieduizend studenten van de Hogeschool Windesheim liegen er niet om. Bijna zeven op de tien studenten ervaart 'vaak tot zeer vaak' prestatiedruk. Bovendien heeft 14,4 procent 'zeer serieuze' angst- en depressieklachten en zou bijna een op de vijf studenten 'een hoog risico op zelfdoding' hebben.

Zorgelijk

“Een ontzettend zorgelijke ontwikkeling”, zegt onderzoeker Jolien Dopmeijer, die sinds 2012 aan Windesheim onderzoek doet naar studentenwelzijn. “Deze groep studenten gaf in een vragenlijst aan wel eens een plan te hebben gemaakt voor suïcide. Dit gaat dus een stap verder dan alleen het nadenken over zelfmoord.” Hoeveel studenten daadwerkelijk een al dan niet geslaagde zelfmoordpoging doen is haar niet bekend. “Maar zelfmoord is wel doodsoorzaak nummer één onder studenten”, weet Dopmeijer.

De toenemende prestatiedruk wordt als belangrijke oorzaak gezien voor de stress, angststoornissen en burn-outverschijnselen. Studenten zijn bijvoorbeeld bang voor een hoge studieschuld en raken in paniek van studievertraging. Daarnaast zouden sociale media tot FOMO leiden: Fear of Missing Out. Studenten gebruiken ook steeds vaker concentratie-bevorderende middelen als amfetamine en Ritalin.

Taboe

Volgens onderzoeker Dopmeijer wachten studenten vaak te lang met hulp zoeken. “Te veel studenten blijven ermee rondlopen of delen hun problemen uitsluitend in eigen kring.” Om hier verandering in te brengen is onder meer door Windesheim en Inholland het netwerk Studentenwelzijn opgericht, waarbij zich bijna dertig partijen hebben aangesloten. Daaronder de studentenorganisaties ISO en LSVb, 113 Zelfmoordpreventie en Verslavingskunde Nederland. Ze willen het onderwerp uit de taboesfeer halen en het makkelijker maken voor studenten om hulp te zoeken.

In het zaterdag gepresenteerde actieplan pleit het netwerk voor een 'integrale aanpak' van het probleem. Zo moet er meer bewustzijn zijn komen en moeten onderwijsinstellingen onder meer zorgen voor een veilig studieklimaat en een goed hulpaanbod. Ook wordt onderwijsinstellingen geadviseerd het mogelijk te maken dat studenten zich jaarlijks laten screenen op psychische gezondheid en om het studentenwelzijn als thema op te nemen in het professionaliseringsaanbod van docenten en medewerkers.

Toolkit

Het actieplan pleit er verder voor dat hogescholen en universiteiten hun krachten bundelen in gezamenlijk onderzoek, interventies, professionaliseringsprogramma’s en de ontwikkeling van een zogeheten studentenwelzijns-toolkit voor alle instellingen. Rob Bovens, senior onderzoeker bij Tranzo (Tilburg University) en voorzitter van het netwerk: “Het feit dat zoveel partijen uit alle geledingen aanhaken, geeft wel aan dat de tijd van praten en verkennen voorbij is. We willen nu in overleg met de overheid en alle partijen komen tot concrete stappen.”

De politiek heeft niet altijd evenveel begrip voor psychische klachten. Is de druk op studenten misschien juist te laag, vroeg de VVD afgelopen najaar aan minister  Ingrid van Engelshoven na eerder onderzoek van Windesheim. Zou eigenlijk niet elke student prestatiedruk moeten voelen? De minister antwoordde dat uitdaging goed is, maar stress niet. “Wanneer de student te hoge of langdurige prestatiedruk ervaart, kan dit negatieve gevolgen hebben voor het welzijn van de student en, al dan niet indirect, op het studieverloop.”