Studentenorganisaties ISO en LSVb zijn woedend en spreken van een ‘sigaar uit eigen doos’. Het nieuwe kabinet geeft eerstejaars studenten duizend euro korting op het collegegeld, maar wint dat geld weer terug met een hogere rente op studieschulden.

Voor sommige studenten is het een cadeautje. Zij worden er rijker van. Als vader en moeder alles voor je betalen, heb je namelijk geen studieschuld en betaal je ook geen hogere rente. Dan krijg je alleen maar een korting van duizend euro.

Het omslagpunt ligt bij een studieschuld van 16.500 euro, blijkt uit berekeningen van het Hoger Onderwijs Persbureau en de website www.studie-kosten.nl. Iedereen met een hogere studieschuld betaalt dus voor zijn rijkere vrienden en vriendinnen.

We beginnen onze rekensommetjes met een student die in vier jaar afstudeert met dertigduizend euro studieschuld. Laten we aannemen dat de rente een half procent hoger uitvalt. Dan stijgt zijn studieschuld tijdens de studie al met driehonderd euro (ga maar na: vier jaar, gemiddeld vijftienduizend euro schuld, tegen 0,5 procent rente).

Als deze student daarna in twintig jaar tijd aflost, is hij nog eens 1.515 euro kwijt (twintig jaar, gemiddeld 15.150 schuld, tegen 0,5 procent rente). Dus alles bij elkaar lopen de rentekosten op tot 1.815 euro, waarbij de ‘rente op rente’ nog niet eens is meegeteld. Voor deze student is de deal van Rutte III dus een nogal dure sigaar uit eigen doos.

De gemiddelde studieschuld zal zonder basisbeurs rond de twintigduizend euro uitkomen, maar het kan flink oplopen. Wie wat langer studeert en misschien ook een jaartje naar het buitenland gaat, kan zomaar vijftigduizend euro studieschuld opbouwen. Zulke studenten zijn straks drieduizend euro meer aan rente kwijt: maar liefst drie keer de korting in het eerste jaar.

De rente op studieschulden is momenteel gekoppeld aan de vijfjaarsrente op staatsleningen. In de woelige wereldeconomie is Nederland heel betrouwbaar, dus die rente is historisch laag. Sterker nog, hij is onder nul.

Straks koppelt het kabinet de rente aan de tienjarige staatsleningen. Die rente is de laatste tijd ruim een half procent hoger, al is het verschil ook weleens één of twee procent geweest. Heel soms is die tienjaarsrente lager dan die andere rente, maar meestal niet. Onze aanname van een half procent meer rente is nog aan de voorzichtige kant.

De deal van Rutte III is dus alleen maar gunstig voor studenten die minder dan 16.500 euro studieschuld opbouwen. En dan moeten ze nog het geluk hebben dat het renteverschil niet onverwacht groot wordt. Anders zijn de extra rentekosten die ze straks moeten betalen zomaar vier tot zes keer zo hoog als in de genoemde voorbeelden.

Let wel, een klein groepje studenten moet dus voor de anderen betalen. Want lang niet alle studenten lenen: dat doet slechts één op de drie. Aflossers beginnen gemiddeld met een studieschuld van bijna vijftienduizend euro. Zonder de basisbeurs loopt dit bedrag naar verwachting op tot meer dan twintigduizend euro.