Het was voor het eerst dat de academische jaarprijzen werden uitgereikt als onderdeel van de Dutch Technology Week. De projecten van de drie winnaars waren – samen met nog elf van de in totaal dertig genomineerden – deze week al in het Klokgebouw te bewonderen in de vorm van posters, filmpjes, prototypes en demo-opstellingen. De winnaars krijgen respectievelijk vijfduizend euro
(voor de PhD en PDEng Thesis Awards) en tweeënhalfduizend euro (MSc Thesis Award).

Marina van Damme

De Marina van Damme-beurs bedraagt negenduizend euro, jaarlijks door haar naamgever ter beschikking gesteld om ambitieuze vrouwelijke ingenieurs een duwtje in de rug te geven. De beurs is dit jaar voor Elise Huisman, die werd gekozen uit zestien aanvragers. Huisman studeerde in 2010 af bij Biomedische Technologie en vertrok vervolgens naar de University of British Columbia in het Canadese Vancouver om te promoveren. Al tijdens haar promotie was ze medeoprichter van Arbutus Medical, een bedrijf dat medische hulpmiddelen ontwikkelt voor ontwikkelingslanden.

Het voornaamste product van Arbutus Medical is een steriele hoes, de DrillCover, waarmee een ‘gewone’ boormachine veilig kan worden gebruikt voor chirurgische ingrepen. Artsen in arme landen, die geen chirurgische boormachine van dertigduizend euro kunnen betalen, zijn hierdoor niet langer genoodzaakt om een – goedkope, maar minder handige - steriele handboor te gebruiken. In combinatie met de steriele DrillCover volstaat ook een goedkope accuboormachine, zo is de gedachte.

De winnares vertelde dat wereldwijd vijf miljard mensen geen toegang hebben tot steriele chirurgie. “Dat is natuurlijk een heel trieste situatie. Vaak moeten mensen die gewond zijn geraakt in het verkeer, en dat komt steeds vaker voor, maanden wachten voordat ze geopereerd kunnen worden. Al die tijd hebben ze vaak ook geen inkomen omdat ze niet kunnen werken.” Volgens Huisman zijn artsen in onder meer Uganda erg enthousiast over de DrillCover, en zijn er al duizenden operaties mee uitgevoerd. “Nu willen we testen wat de impact is op de uitkomsten van de operaties, maar daar hebben we bij Arbutus Medical geen geld voor. Dankzij deze beurs kunnen we nu met dat wetenschappelijke onderzoek aan de slag.”

Afstudeerder

De winnaar van de MSc Thesis Award, Ronen Kroeze, haalde in 2011 al het nieuws toen hij op vijftienjarige leeftijd met vier tienen slaagde voor het vwo. Ook de studie Technische Natuurkunde is hem goed afgegaan, als we mogen afgaan op het afstudeerwerk dat hij uitvoerde bij Coherence and Quantum Technology. Hij richtte zich daarin op een theoretische analyse van het zogeheten Efimov-effect, waarbij deeltjes in drietallen aan elkaar gebonden zitten, zonder dat twee deeltjes onderling aan elkaar vastzitten: als je één deeltje losmaakt, houd je drie losse deeltjes over.

Inmiddels is Kroeze als promovendus verbonden aan de prestigieuze Stanford University in de Verenigde Staten. Desondanks was hij present bij de uitreiking, waar hij op verzoek van presentatrice Isolde Hallensleben kort over zijn werk vertelde. Dat deed de jonge wetenschapper met veel flair en in vlekkeloos Amerikaans. Dat zijn uitleg veel toehoorders boven de pet ging, voelde hij ook feilloos aan. “Voor wie er niets van begrepen heeft, is er ook nog een poster”, grapte hij.

Proefschrift

Ook het werk van Jaron Sanders, al begin vorig jaar gepromoveerd, is theoretisch van karakter. Sanders studeerde af in zowel de Technische Natuurkunde (in dezelfde groep als Kroeze) als in de Technische Wiskunde bij de afdeling Stochastiek, waar hij vervolgens zijn prijswinnende promotieonderzoek verrichtte. Zijn analyse van complexe netwerken waarin ‘random’ gedrag een rol speelt, is van belang voor zulke uiteenlopende systemen als mobiele telefonie en quantumcomputers op basis van ultrakoude atomen.

Sanders werkt momenteel als postdoc aan het Royal Institute of Technology in Stockholm, maar had het vliegticket naar Nederland al geboekt voordat hij überhaupt hoorde dat hij genomineerd was, vertelde hij voorafgaand aan de ceremonie. “Toevallig promoveert morgen een vriendin uit mijn oude vakgroep, en daar wilde ik sowieso bij zijn. Dat kwam qua timing dus heel goed uit.” Dat hij daadwerkelijk zou winnen, had hij niet verwacht: “Dat ik ben voorgedragen door mijn faculteit vond ik al een grote eer.”

Ontwerpproject

De TU/e PDEng Thesis Award was voor Evangelos Stamatopoulos. Hij ontwierp in opdracht van truckbouwer DAF een zogeheten omgevingsmodel voor Advanced Driving Assistance Systems, waarmee de auto een deel van de taken van de chauffeur overneemt. Dit omgevingsmodel stelde hij samen op basis van de uiteenlopende sensoren waarmee moderne voertuigen zijn uitgerust, en paste hij toe in een prototype voertuig. Hierbij werd Stamatopoulos’ omgevingsmodel succesvol gecombineerd met de Traffic Jam Assist van opdrachtgever DAF.

Stamatopoulos behaalde ook zijn mastertitel al aan de TU/e, en werd onder meer begeleid door universiteitshoogleraar Maarten Steinbuch. Die was in meerdere hoedanigheden aanwezig bij de ceremonie: niet alleen als begeleider, maar ook als trotse vader van zoon Yuri -genomineerd voor de MSc Thesis Award. Maar hij was toch vooral de spreker die voor het entertainment zorgde tussen de uitreiking van de Academic Awards en de Marina van Damme-beurs door. In zijn gedurfde betoog schuwde hij de stevige uitspraken niet. Over dertig jaar zal een enkele smartphone slimmer zijn dan de hele mensheid bij elkaar – vooral dankzij de Veldhovense chipmachinemaker ASML – en is veroudering een ziekte die kan worden genezen. Steinbuch zag het wel zitten, die onsterfelijkheid, als enige in de hele zaal, zo leek het. “Als mijn vrouw en ik straks met pensioen gaan, rusten we eerst een paar decennia uit en beginnen dan weer opnieuw. Met een nieuwe studie en een nieuwe carrière. Het is toch fantastisch om daar over na te kunnen denken?”