Geen democratie zonder privacy, en ook geen - of tenminste veel minder - creativiteit, betoogde Tijmen Schep in rad Engels. De spreker is medeoprichter van SETUP, een non-profitorganisatie die door middel van humor probeert het grote publiek bewust te maken van problemen die samenhangen met digitale technologie, zoals privacy.

Naarmate we ons er bewuster van worden dat bijna alles wat we online doen, ergens wordt opgeslagen, zal de neiging om te experimenteren afnemen, denkt Schep. Het begint met kleine dingen - is het wel verstandig om op deze link te klikken, of op deze term te zoeken? - maar het kan grote gevolgen hebben om te weten dat je wordt ‘gevolgd’. Mensen zullen minder snel risico nemen, omdat fouten tot in lengte van dagen bekend blijven bij Google - en je toekomstige werkgever.

We komen te leven in een digitale ‘reputatie-economie’, schetste de spreker, waarbij alles wat partijen als Google en Facebook van je weten, aangevuld met beoordelingen van de online medemens, in toenemende mate je status en kansen zullen bepalen. De gevolgen van de reputatie-economie zijn al heel concreet, legde hij uit.

“Uber-chauffeurs in de Verenigde Staten hebben liever geen Europese klanten omdat die vier sterren geven als ze geen klachten hebben, en geen vijf. Terwijl je met een score onder de 4,6 al bijna geen klanten meer schijnt te krijgen.” Ook noemde hij het Deense Deemly, waar je alle reputatiescores die op het internet van jezelf bestaan kunt bundelen om jezelf te kunnen presenteren als een betrouwbare deelnemer aan de deeleconomie.

Wie nog geen ongemakkelijk gevoel krijgt bij deze reputatie-economie, moet beseffen dat diezelfde systemen ook eenvoudig kunnen worden ingezet door overheden. Als huiveringwekkend voorbeeld noemde Schep de Chinese plannen voor een ‘Social Credit System’, waarin iedere burger een score toegekend zou krijgen op basis van onder meer online gedrag. “Van die score zal afhangen of je een lening krijgt en of je mag reizen. Omdat je rating mede wordt bepaald door de scores van je vrienden, beïnvloedt zo’n systeem je hele leven.”

Enthousiaster toonde de spreker zich over de nieuwe Europese privacywet General Data Protection Regulation die volgend jaar ingaat. “Vanaf dat moment moeten bedrijven kunnen aantonen dat ze hebben nagedacht over de privacy van hun klanten.” Europese start-ups zouden hierop volgens hem moeten inspelen met ‘privacybewuste’ producten om zo Silicon Valley de pas af te snijden. “Daar ligt de komende tijd een enorme markt.”