De kwestie:

Beste Alain,

Het is een ergernis van vele studenten die over het Limbopad lopen. Ik doel op de kruising met het fietspad voor de Zwarte Doos. Die kruising zorgt voor verwarring onder zowel lopende als fietsende studenten. Vaak zie ik namelijk wandelende studenten vastberaden het kruispunt naderen in de volle overtuiging dat ze voorrang hebben, een fietser denkt soms precies hetzelfde waardoor er gevaarlijke situaties ontstaan. Misschien kun jij de onduidelijkheid weghalen en het voor ons gaan onderzoeken. Mijn vraag is dus: wie heeft er op dit kruispunt voorrang?

Haije,
Robert

Het antwoord:

Hai Robert,

Goed dat je dit probleem aan de kaak stelt, Robert. Misschien dat het voor buitenstaanders lijkt alsof jouw vraag beter in Man Bijt Hond past dan in een serieuze vragenrubriek als ‘Ask Alain’, maar niets is minder waar. Dit is een breed gevoeld probleem en een hardnekkige bron van verwarring.

Ikzelf anticipeer al op de verkeerssituatie zodra ik uit het tunneltje kom gefietst. Dit is hard nodig om problemen te voorkomen, want niet alleen is het kruispunt tussen het Limbopad en het fietspad onduidelijk, het is ook een plek waar ochtendhumeurtjes tot wasdom komen. Om pakweg vijf over half negen ‘s ochtends zijn mensen prikkelbaar en wordt de verwarring over ‘Het Kruispunt’ omgezet in een overdosis assertiviteit, waar de gemiddelde Italiaan een Fiat Punto aan zou kunnen zuigen. Robert, de situatie is zo onhoudbaar dat ik soms een treinlading aan verwijtende blikken naar me toegeworpen krijg.

Maar is dat terecht? Hebben die voetgangers wel voorrang? Het antwoord op deze vraag bevat twee componenten: enerzijds de intentie van Het Kruispunt, dus hoe de TU/e wil dat de voorrang geregeld is, anderzijds de daadwerkelijke regels, dus wat de wetboekjes voorschrijven.

Om de intentie van ‘Het Kruispunt’ te achterhalen, duik ik in de Cursor-achieven. In artikelen uit 2006, het jaar dat ‘Toppertje’ en ‘Boten Anna’ nog hits waren, lees ik dat het fietspad tussen het Dommeltunneltje en het Sportcentrum in de zomer van dat jaar is opgeleverd. Hoewel men aanvankelijk middels een zebrapad de voorrang op Het Kruispunt wilde regelen, koos men voor de huidige constructie van een doorlopend Limbopad dat het fietspad onderbreekt, mede omdat ook fietsers indertijd gebruikmaakten van het heuvelpad. Aangezien deze fietsers volgens Dienst Huisvesting ‘al afdalend van het bultje flink hard kunnen gaan’, werd Het Kruispunt aangelegd met de intentie dat al het Limbo-verkeer, inclusief voetgangers, voorrang zou krijgen. Exemplarisch hiervoor zijn de haaientand-borden op Het Kruispunt. Echter, werken die wel zoals de TU/e wil?

Robert, dit brengt mij bij de tweede component van het beantwoorden van jouw vraag: de regels. Belangrijk hier is het verschil tussen fietsers en voetgangers voor de verkeersregels, omdat het kruispunt is gebouwd met de reeds verdwenen Limbopad-fietsers in het achterhoofd. In het reglement verkeersregels en verkeerstekens uit 1990 (RVV 1990) staat dat zowel fietsers als voetgangers weggebruikers zijn, maar dat slechts fietsers bestuurders zijn. Dit is essentieel, omdat volgens het RVV 1990 alleen bestuurders voorrang kunnen krijgen volgens de welbekende regels, zoals ‘rechts gaat voor’ of door haaientanden. Een uitzondering hierop is het welbekende ‘rechtdoor op dezelfde weg gaat voor’, wat een losse bepaling is in artikel 18 van het RVV 1990 en geldt voor alle weggebruikers.

Wacht even. Er staan dus voorrangsborden bij Het Kruispunt, maar als je de bovenstaande redenering volgt, kun je concluderen dat die er voor nop staan. Immers, voetgangers hebben er als niet-bestuurders geen baat bij en de Limbopad-fietsers zijn allang afgestapt. De borden zijn slechts exemplarisch voor de intentie van de TU/e, het idee dat voetgangers op het Limbopad voorrang zouden moeten hebben. Echter, voetgangers hebben dat hier niet.

Of… toch wel? Ja, ook op deze retorische vraag volgt een plottwist. Artikel 54 van het RVV 1990 biedt namelijk een laatste strohalm aan de voetgangers, middels ‘bijzondere manoeuvres’. Wellicht ken je die van je rijexamen, Robert, toen je van je examinator even moest fileparkeren om je ‘bijzondere verrichtingen’ te halen. Toen was een belangrijk aspect dat je aan het overige verkeer voorrang gaf, dus ook de voetgangers!

Wat heeft dit te maken heeft met ‘Het Kruispunt’? Nou, als bestuurders een in- of uitrit oprijden, voeren ze ook een bijzondere manoeuvre uit en moeten ze het overige verkeer laten voorgaan. Huh, is Het Kruispunt een uitrit? Jazeker, het fietspad voldoet aan een aantal van de uitrit-criteria:

-         De doorgaande weg wordt onderbroken door een voetpad
-         Er zijn inritblokken toegepast, waarvan de helling 1:6 of flauwer is (zoals bij een drempel)

Natuurlijk is Het Kruispunt geen traditionele in- of uitrit. Het zijn immers kruisende, doorgaande wegen. Dit maakt het laatste belangrijke uitrit-criterium tricky: ‘Een uitrit is een uitrit als deze er uitziet als een uitrit.’ Met zo’n criterium is de beslissing of Het Kruispunt een uitrit is, en daarmee of de voetgangers voorrang hebben, een liefdesbaby van de verkeerskundige constructie en het sociaal constructivisme. Onze collectieve interpretatie is leidend, waarmee de verwarring van het begin van het artikel weer terug is. Wellicht kan Cursor een poll plaatsen om de meningen te peilen?

Natuurlijk wil ik je niet met zo’n antwoord wegsturen, Robert. Gelet op de intentie van de TU/e en de quasi-uitritconstructie kunnen we prima afspreken dat de Limbopad-voetgangers voorrang krijgen van de fietsers. Het belangrijkste is echter dat we er samen uitkomen, als verstandige verkeersdeelnemers met een ochtendhumeur. Martin Luther King zei namelijk ooit: “We may have all come on different ships, but we’re in the same boat now”. Ik denk dat dit ook voor ons geldt: “We may have all come with different vervoersmiddelen, but we’re on the same Kruispunt now.”

Houdoe,

Alain

Heb jij ook een vraag die verrast dient te worden met een antwoord? Is je huisbaas incontinent, snap je niet waarom Vertigo groen is of loop je ergens anders tegenaan in je TU/e-bestaan?Just Ask Alain!