Waarom wil de regering toestaan dat Groningen een ‘elite-campus’ gaat bouwen in een land dat op grote schaal de mensenrechten schendt, wil de Socialistische Partij weten van minister Bussemaker. Gaat dat niet uitlopen op een fiasco?

Ook D66 maakt zich zorgen. Kun je op een campus in China internettoegang zonder overheidscensuur aanbieden, vraagt de partij. En kun je wetenschappelijk onderzoek bedrijven zonder politieke inmenging?

Vleugels uitslaan

Volgende maand stemt de Tweede Kamer over een wet die het mogelijk maakt dat Nederlandse universiteiten hun vleugels uitslaan in het buitenland. Ze mogen daar volledige opleidingen gaan aanbieden. De studenten hoeven niet, zoals nu, een kwart van hun opleiding in Nederland te volgen om een erkend Nederlands diploma te krijgen.

Eigenlijk zou die wet vorige week al in de Kamer worden besproken, maar de SP vroeg uitstel. Laten we nog een keer schriftelijke vragen stellen, zei Kamerlid Jasper van Dijk, want het is nogal een ingrijpend wetsvoorstel.

Dat kwam andere partijen wel goed uit, want die hebben ook hun vraagtekens bij de wet. Ook regeringspartij PvdA vuurt een paar moeilijke vragen op haar eigen minister af over academische vrijheid, mensenrechten en sociale rechten van werknemers: worden die wel goed beschermd op een vestiging in Yantai?

Bovendien zijn er financiële risico’s. Universiteiten en hogescholen mogen geen publiek geld besteden aan zulke buitenlandse vestigingen, maar in de praktijk is het moeilijk om de geldstromen helemaal te scheiden.

Megalomaan

De SP stelt dat er sowieso publiek geld wordt besteed aan dit ‘megalomane’ project. “Alle voorbereidingen kosten immers veel tijd en energie van bestuurders en ondersteunende diensten.”

Regeringspartij VVD is groot voorstander van het wetsvoorstel en het liberale Kamerlid Pieter Duisenberg hekelde vorige week de vertragingstactiek van de SP. Hij wil per se dat het wetsvoorstel nog vóór de verkiezingen wordt behandeld – en hij krijgt zijn zin. Maar ook hij grijpt de gelegenheid aan om nog een paar vragen te stellen over zulke buitenlandse vestigingen.

Wie betaalt de eerste investering, wil de VVD weten, en wat gebeurt er met de winst of het verlies van zo’n buitenlandse campus? En hoe weten we zeker dat het onderwijs in het buitenland niet ten koste gaat van het onderwijs hier in Nederland?

Ook GroenLinks en CDA stellen kritische vragen. Vanuit de oppositie zal dus veel weerstand zijn tegen het wetsvoorstel. De VVD is overtuigd voorstander, maar kennelijk aarzelt coalitiegenoot PvdA. Minister Bussemaker zal met overtuigende antwoorden moeten komen om haar partijgenoten mee te krijgen.

PvdA-Kamerlid Amma Asante zei eerder tegen het HOP dat ze de kritiek op de Groningse plannen niet wil vermengen met het debat over dit wetsvoorstel: je kunt best vinden dat Nederlandse instellingen opleidingen mogen verzorgen in het buitenland, zonder goedkeuring te geven aan een campus in Yantai.

“Heilige missie”

Overigens wil China zijn eigen universiteiten wat sterker onder controle houden. President Xi Jinping vindt dat universiteiten moeten worden hervormd tot “bolwerken die zich conformeren aan de communistische partij”, zei hij onlangs tijdens een congres over onderwijs. Hij legde uit dat de docenten verspreiders moeten zijn van de “juiste ideologie” en trouwe aanhangers moeten zijn van het regime. Het is hun “heilige missie” om deze ideologieën bij studenten aan te wakkeren.

Woordvoerder Gernant Deekens van de Rijksuniversiteit Groningen verwacht niet dat deze uitspraken gevolgen hebben voor zijn universiteit.  “Wij hebben een andere status dan Chinese universiteiten.” Dat is volgens hem wettelijk geregeld in China: de overheid mag zich niet bemoeien met de inhoud van onderwijs en onderzoek. Dat was voor de RUG ook een harde voorwaarde om de universiteit daar te starten, aldus Deekens.