Rector magnificus Bert van der Zwaan van de Universiteit Utrecht, strategische partneruniversiteit van de TU/e, is volgende week donderdag één van de sprekers tijdens de 61^ste verjaardag van de universiteit. Van de hand van Van der Zwaan verscheen november het boek ‘Haalt de universiteit 2040?’.

De Utrechtse rector roept in zijn boek op tot een ingrijpende herziening van het stelsel van hoger onderwijs in Nederland. Door een terugtrekkende overheid én de enorme toestroom van studenten voorziet hij dat het onderwijs in Nederland op termijn onbetaalbaar wordt. Dat leidt tot meer privatisering en uiteindelijk tot een sociale tweedeling, is zijn verwachting.

Van der Zwaan snijdt daarnaast het probleem aan van de hoge publicatiedruk binnen de academische wereld en volgens hem verliest Europa de concurrentie voor talent en innovatie door de snelle Aziatische ontwikkeling van megasteden en de grote kennis-ecosystemen die daar ontstaan.

De oplossing ligt volgens hem bij een selectievere toelating naar het wo en een investering in het hbo, zodat universiteiten kleiner en beter kunnen worden. Ook vindt hij dat instellingen nog intensiever moeten gaan samenwerken, waardoor onderwijsclusters en grootstedelijke economische regio’s gezamenlijk de concurrentie met andere regio’s in de wereld aan kunnen gaan.

Supermerken

Patrick Aebischer, tot eind vorig jaar voorzitter van de Zwitserse EPFL, zal het vooral hebben over de ontwikkeling van zijn universiteit in de zestien jaar dat hij er leiding aan gaf. Aebischer wist in die periode de EPFL om te vormen tot een universiteit van wereldformaat, waarbij hij onder meer het Amerikaanse onderzoeksmodel met tenure tracks invoerde.

Ook was hij zeer succesvol in het verwerven van schenkingen, waarbij de teller inmiddels is opgelopen tot een miljard euro. Aebischer benadrukt dat de regels daarbij wel strikt zijn: gevers krijgen geen controle over het onderzoek. Het ontstaan van nog een aantal elite-universiteiten in Europa ziet hij als noodzaak voor Europa om op wereldniveau een rol van belang te kunnen blijven spelen. “Je moet supermerken bouwen om de beste mensen aan te trekken.”

TU/e-onderzoekster Ilja Voets zal een inkijkje verzorgen in haar onderzoek bij de faculteit Scheikundige Technologie. Ongeveer een jaar geleden oogstte ze samen met wetenschappers uit de VS en Canada veel lof voor onderzoek naar antivries-eiwitten. Dit zijn eiwitten die de groei van ijskristallen remmen en daarmee zijn die interessant voor een scala aan toepassingen; van ontdooi-spray en strooizout tot een verbeterde houdbaarheid van bevroren voedsel en organen.