Volgens Gerard Verhoogt (FNV Overheid) en Leontien van Eijk (CNV Connectief) waren er bij de peiling over werkdruk, die de bonden er vorig jaar over gehouden hebben, zo’n zeven kantjes met opmerkingen en klachten binnengekomen.

“Het is soms onvoorstelbaar hoe groot de loyaliteit is van de TU/e-medewerker”, zegt Van Eijk, secretaresse bij Scheikundige Technologie en aanspreekpunt voor CNV Connectief. “De werkdruk is de afgelopen jaren steeds verder opgelopen, maar we zien toch dat mensen het in eerste instantie zelf proberen op te lossen. Ze gaan meer thuiswerken, ze slaan hun pauze over en eten hun boterhammen op aan hun bureau. Alles om het tempo te kunnen bijbenen.”

Samen met de drie andere vakbonden die aan de TU/e actief zijn (naast de FNV en de CNV zijn dat AC-HOP en VAWO/CMHF), is een programma samengesteld dat uiteenvalt in drie onderdelen. Verhoogt en Van Eijk zijn verheugd dat het College van Bestuur zich nadrukkelijk heeft aangesloten bij hun initiatief. Tijdens de afsluitende sessie van 25 november vindt een plenaire bijeenkomst plaats, waarbij collegevoorzitter Jan Mengelers en vicevoorzitter Jo van Ham de discussie aangaan met het publiek. “Voor ons is hiermee vast komen te staan dat ook het CvB de werkdruk als een serieus probleem beschouwt en ermee aan de slag wil”, aldus Verhoogt.

Vanmiddag verzorgt Joep Lochtenberg, die zelf een burn-out achter de rug heeft en naar aanleiding daarvan een preventiecentrum oprichtte, de eerste lunchsessie in het Gaslab. Aansluitend volgen nog twee workshops. In een cabaretvoorstelling maakt Lochtenberg inzichtelijk wat werkstress met iemand doet en wat de gevolgen kunnen zijn. Volgens hem wordt er in Nederland nog veel te weinig aandacht besteed aan het voorkomen van een burn-out. “Het behandelen ervan is financieel interessanter en wordt betaald door de zorgverzekeraar.”

Het voorkomen van een burn-out is wel een gedeelde verantwoordelijkheid, aldus de loopbaanconsulent. “De leidinggevende moet een ‘nee’ van zijn medewerker accepteren als die zegt er niet meer bij te kunnen hebben. Maar die medewerker moet het ook zelf duidelijk en bijtijds aangeven als zijn of haar limiet bereikt is. Ik zie echter geregeld dat er in organisaties angst bestaat om dat ook echt uit te spreken. En een werkgever vindt natuurlijk niets idealer dan een medewerker die altijd ‘ja’ zegt. Dat zijn vaak de mensen die als eerste omvallen. Dan is je medewerker ziek en ligt het werk voor langere tijd stil.”

“Onderbouw wel goed waarom je nee zegt”, vervolgt Lochtenberg. “Maak voor je leidinggevende inzichtelijk waaraan je je tijd besteedt en dat je met nog meer werk niet meer de kwaliteit kunt garanderen die hij van je gewend is. Ben loyaal aan de organisatie waarvoor je werkt, maar ben zeker ook loyaal aan jezelf.”

Signalen

De signalen die een leidinggevende kan oppikken voor overbelasting, lopen volgens Lochtenberg vaak op in intensiteit. “Het zijn bijna altijd veranderingen in iemands normale gedragspatroon. Iemand is opeens veel vaker ziek dan de jaren daarvoor. Dan heb ik het niet over een griepje, maar over een langere reeks van verzuimdagen. Als de stress oploopt, worden mensen minder tolerant, prikkelbaar, warrig, vergeetachtiger en reageren ze kortaf. Dan zit je toch al echt in de alarmfase. Fysiek verandert er vaak ook het een en ander. Mensen worden in korte tijd zwaarder of vallen juist enorm af, gaan veel meer roken, of zeggen rond te lopen met een knoop in hun maag.”

Lochtenberg ziet verschillen in dynamiek als het gaat om onderwijsinstellingen of het bedrijfsleven, maar ook veel overeenkomsten. “Aan een universiteit heb je als wetenschapper veel te maken met studenten die je tevreden moet houden, maar in een bedrijf heb je je consumenten. Ik denk wel dat een universiteit meer momenten kent met een piekbelasting en doorgaans moet het allemaal gedaan worden in een periode van zo’n veertig weken.”

De twee workshops die vanmiddag na de cabaretvoorstelling worden aangeboden, gaan in op de fysieke signalen die werkstress oproepen en op het in balans houden van de dingen die je energie kosten en die je energie geven. Lochtenberg: “Die in balans houden is cruciaal. Als je wekelijkse rondje hardlopen je energie geeft, is het onverstandig om dat op te geven voor het nakijken van de verslagen van je studenten. Dat verstoort de balans.”

De lunchsessies van de bonden zijn op 26 oktober en 9 en 25 november. Ze beginnen allemaal om 12.30 uur en vinden plaats in het Gaslab. Aanmelden is gewenst. De eerste sessie van vanmiddag zit al zo goed als vol, dus voor wie zich nog niet heeft opgegeven: kom bijtijds.

In de tweede sessie op 9 november vertellen de TU/e-hoogleraren Evangelia Demerouti en Yvonne de Kort over hun onderzoek op dit vlak. Bij de twee eerste sessies worden ook vragen verzameld, die dan aan bod komen bij de plenaire discussie met het College van Bestuur op 25 november.