De rekenmeesters willen weten of medezeggenschapsraden inderdaad meer invloed hebben op de begroting van hun hogeschool of universiteit, nu de politiek hen meer bevoegdheden heeft gegeven. De raden moeten nu instemmen met de hoofdlijnen van de begroting.

Daar hangt veel geld vanaf, vooral in deze jaren. De basisbeurs is afgeschaft en vooruitlopend op de opbrengst van die bezuiniging moeten de onderwijsinstellingen jaarlijks tweehonderd miljoen euro extra uitgeven. Medezeggenschapsraden klaagden dat ze daar te weinig van terugzagen, wat de onderwijsinstellingen tegenspraken.

De universiteiten zien het onderzoek van de Rekenkamer niet zitten. Ze begrijpen wel het nut van zo’n onderzoek naar de nieuwe verhoudingen tussen bestuur en medezeggenschap, maar ze zijn ronduit verontwaardigd over de gekozen aanpak.

De Rekenkamer wil namelijk een nieuwe methode uitproberen en met ‘burgerauditors’ werken. Leden van de medezeggenschapsraad zouden het onderzoek deels zelf moeten uitvoeren. Dat kan niet, zeggen de universiteiten. Je kunt docenten en studenten van de medezeggenschapsraden niet vragen om hun eigen functioneren onafhankelijk te beoordelen. Dat leidt tot belangenverstrengeling.

Bovendien zou de Rekenkamer dit onderzoek willen gebruiken voor een advies over nieuwe prestatieafspraken met het ministerie van Onderwijs. De universiteiten zien zulke nieuwe afspraken helemaal niet zitten en daar komt bij dat er al genoeg commissies zijn die zich hierover buigen. De Rekenkamer zou hen niet voor de voeten moeten lopen.

Eigen vlees keuren

De Rekenkamer snapt de weigering niet. Ze gaat geen oordeel vellen over de investeringen of de besluitvorming aan de afzonderlijke onderwijsinstellingen, schrijft bestuurslid Francine Giskes in een reactie. De leden van medezeggenschapsraden zullen (als onderzoekers van de Rekenkamer) alleen maar zoeken naar de informatie die zij voor goede besluitvorming nodig hebben. Giskes: “De slager keurt niet zijn eigen vlees, maar kijkt terug op het proces met het oog op verbetermogelijkheden.”

De hogescholen doen vooralsnog wel mee, maar hebben eveneens bedenkingen. Zij vragen zich af welke bevoegdheden de Algemene Rekenkamer precies heeft en in hoeverre de medezeggenschappers die bevoegdheden opeens ook krijgen nu ze het verlengstuk van de Rekenkamer worden.

Het zou kunnen dat de ‘onderzoekers’ meer te zien krijgen dan gewone medezeggenschappers. In de samenwerkingsovereenkomst die de onderwijsinstellingen toegestuurd kregen, staat dat de burgerauditors een geheimhoudingsverklaring moeten tekenen.

Vrijdagmiddag laat de Vereniging Hogescholen weten dat ze haar leden zal adviseren om de samenwerkingsovereenkomst niet te tekenen: “Laat de Rekenkamer gewoon maar zelf het onderzoek verrichten, is feitelijk ons credo.”