Als onderwijsinstellingen straks hele opleidingen in het buitenland willen verzorgen, moet hun kwaliteit “boven iedere twijfel verheven” zijn. Daarvoor moet er een toets komen, schrijft onderwijsminister Jet Bussemaker in een brief aan de Tweede Kamer.

Hiertoe wil het kabinet een wetsvoorstel over internationalisering wijzigen dat allang naar de Tweede Kamer is gestuurd. Maar het is zo’n principiële aanpassing dat eerst de Raad van State erover moet adviseren. Dat wetsvoorstel staat dus weer even in de wacht.

Het kabinet wil met de toets voorkomen “dat publieke instellingen in het buitenland onnodig met elkaar concurreren en dat transnationaal onderwijs wordt ingezet vanuit overwegend of puur commerciële overwegingen”.

Want dat zou niet goed zijn voor het hoger onderwijs in Nederland zelf, is de gedachte. “Transnationaal onderwijs dient, in de visie van de regering, een expliciete meerwaarde voor het Nederlandse hoger onderwijs te hebben.”

Het is nog niet bekend hoe die toets eruit komt te zien, maar het kabinet wil hem “zo licht mogelijk” maken. De toets zal in ieder geval de komende jaren vereist zijn. Het voordeel ervan zou ook zijn dat het kabinet beter zicht houdt op de ontwikkelingen van het Nederlandse onderwijs in het buitenland “en dat eventuele risico’s al bij de start van een opleiding in beeld komen”. Zo zou Nederland de reputatie van zijn hoger onderwijs in het buitenland kunnen bewaken.

Hogescholen en universiteiten zouden al eerder toestemming krijgen om opleidingen in het buitenland aan te bieden. Het staat zelfs al in de wet, maar dat deel van de wet is nog niet in werking getreden. In 2012 vond toenmalig VVD-staatssecretaris Halbe Zijlstra van hoger onderwijs dat de onderwijsinstellingen eerst in eigen land hun opleidingen moesten verbeteren voor ze zich aan een buitenlandavontuur waagden.

Vooral Stenden Hogeschool liep destijds op de wetswijziging vooruit en startte toerisme- en hotelopleidingen in Qatar, Zuid-Afrika, Thailand en Indonesië. Er ontstond enige ophef over de opleidingen en de formele eisen waaraan ze moesten voldoen, maar voor zover bekend zijn de problemen opgelost.

Universiteiten en hogescholen kunnen al wel joint degrees of double degrees uitreiken: diploma’s in samenwerking met instellingen uit andere landen.