Volgende week woensdag, 6 april, gaat Nederland naar de stembus om zich in een referendum uit te spreken over samenwerking tussen de Europese Unie en de Oekraïne. Het verdrag kan een steuntje in de rug betekenen voor het onderwijs en onderzoek in Oekraïne.

“De partijen intensiveren hun samenwerking op het gebied van hoger onderwijs”, staat erin. Ze beogen hervorming en modernisering van de systemen voor hoger onderwijs, meer samenwerking tussen onderwijsinstellingen en meer mobiliteit van studenten en academici.

Dat sluit aan bij de Europese tendens, zegt Hans Vossensteyn, hoofd van het Twente onderzoekscentrum CHEPS en deskundige op het gebied van internationalisering in het hoger onderwijs. “Er is niets vreemds aan. Het verdrag maakt de uitwisseling van studenten en onderzoekers misschien makkelijker en dat is alleen maar goed.”

Waarschijnlijk kan Oekraïne zich dankzij het verdrag aansluiten bij het Erasmusprogramma, zodat uitwisselingsstudenten makkelijker over en weer naar elkaars universiteiten en hogescholen kunnen. Voorlopig zullen studenten uit de Oekraïne dan vaker hierheen komen dan andersom, zeker zolang er in het land een oorlog woedt.

Overigens doet Oekraïne al mee aan het Bolognaproces, waarin Europese landen hun onderwijs op elkaar afstemmen in bachelor- en masteropleidingen en vergelijkbare studiepuntsystemen. Dat geldt ook voor Rusland, waarmee Oekraïne overhoop ligt. In die zin is er niets nieuws onder de zon.

Het verdrag is belangrijker voor het wetenschappelijk onderzoek in Oekraïne. Het land mag zich straks aansluiten bij de Europese wetenschapsprogramma’s en meedoen in de strijd om onderzoeksgeld.

Of dat het land veel oplevert, is de vraag. Landen als Nederland en Groot-Brittannië hebben een grote voorsprong in het wetenschapsprogramma en halen naar verhouding meer geld binnen dan Oost-Europese landen. Maar deelname kan toch een stimulans zijn.

“Wij hebben net een artikel met iemand uit Oekraïne gepubliceerd”, zegt Vossensteyn. “Maar het is momenteel lastig om financiering voor onderzoekssamenwerking te krijgen. Dat wordt makkelijker als het land toegang krijgt tot Europese subsidie- en beurzenprogramma’s. Het is voor elke samenleving goed om de kennisinfrastructuur op orde te hebben. Als de EU daarbij kan helpen, lijkt me dat positief.”

Stemmen kan op 6 april onder andere op het TU/e-terrein, waar stemlokalen worden ingericht in MetaForum en het Auditorium. De campus-stembureaus, open tot 21.00 uur, zijn een pilot van de gemeente Eindhoven, op initiatief van TU/e-student Jim Stolk en promovendus Rien de Böck.