De Kamer boog zich vandaag over meer dan zeventig amendementen op een nieuwe wet die het bestuur van onderwijsinstellingen moet verbeteren. Deze ‘Wet versterking bestuurskracht’ is overigens nog niet aangenomen. Daarover wordt pas volgende week gestemd, want onderwijsminister Jet Bussemaker vreest voor rammelende wetgeving nu de Kamer aan alle kanten aan haar wetsvoorstel heeft geschaafd. 

Voor wie de bomen het bos niet meer ziet: dit zijn de belangrijkste aanpassingen.

1. Meer macht voor opleidingscommissies

In het oorspronkelijke wetsvoorstel kregen de opleidingscommissies adviesrecht op de onderwijs- en examenregeling (oer), maar de Tweede Kamer heeft ze vandaag meer macht gegeven. De opleidingscommissie moet voortaan instemmen met een aantal onderdelen van de oer, bijvoorbeeld met afstudeerrichtingen binnen de opleiding en met de manier waarop studenten geselecteerd worden voor honourstrajecten.

Ook wat een student moet kennen en kunnen als hij afstudeert, valt nu onder het instemmingsrecht. Dat laatste wilde onderwijsminister Bussemaker liever niet omdat studenten en docenten daarmee te veel invloed zouden krijgen op de waarde van het diploma. Ze vroeg PvdA en VVD vorige week hun amendement aan te passen, maar die deden dat niet.

2. Student en docent in sollicitatiecommissie

Dankzij een amendement van CDA en ChristenUnie moeten er straks in sollicitatiecommissies voor nieuwe bestuurders één student en één docent zitten. De commissie draagt aan het eind van de rit een kandidaat voor aan de raad van toezicht. Die doet de officiële benoeming.

PvdA en D66 hadden graag gezien dat sollicitatiecommissies minstens voor de helft uit studenten en docenten zouden bestaan. Daar kregen de partijen de handen niet voor op elkaar.

3. Veel info voor medezeggenschappers

In de wet staat straks dat bestuurders hun medezeggenschapsraden alle informatie moeten geven die ze nodig hebben om hun taak goed te doen, ook als medezeggenschappers daar niet expliciet om vragen. Dat was natuurlijk altijd al de bedoeling, maar nu staat het ook zwart op wit.

Verder staat straks ook in de wet dat medezeggenschapsraden voldoende “ambtelijke, financiële en juridische ondersteuning” moeten krijgen. Ook moet er straks genoeg geld zijn  voor scholing van studenten en docenten die in de raad worden gekozen. 

4. Geen collegegeld voor studentbestuurders

Studenten die bijvoorbeeld in een medezeggenschapsraad zitten of voltijds bestuurder zijn van hun studentenvereniging, hoeven voortaan geen collegegeld meer te betalen. Ze mogen dan geen enkel college volgen of tentamen maken, maar ze kunnen wel gebruik blijven maken van de studiefinanciering.

Voorheen betaalden veel voltijds studentbestuurders wel collegegeld, terwijl ze vaak geen tijd hadden om onderwijs te volgen. Maar het was de enige manier om een lening of een ov-kaart te blijven ontvangen van DUO.

5. Laten vervallen van tentamencijfers wordt moeilijker

Hogescholen en universiteiten mogen alleen nog studiepunten afnemen als de kennis van studenten “aantoonbaar” verouderd is. Opleidingen maakten de afgelopen jaren misbruik van de mogelijkheid in de wet om tentamenuitslagen te laten vervallen: het werd een middel om trage studenten tot spoed te manen.

Dat wordt nu moeilijker, zelfs als kennis aantoonbaar is verouderd. Opleidingen moeten ook nog rekening houden met persoonlijke omstandigheden van de student.

6.Ook op hogescholen een student-assessor

Als het aan de Tweede Kamer ligt, hebben straks ook alle hogescholen zogeheten student-assessoren: een student die aanschuift bij vergaderingen van het college of het faculteitsbestuur. Het idee is dat de assessor bestuurders kan adviseren over wat er leeft bij studenten. Verplicht is de student-assessor niet. De medezeggenschap bepaalt hoe (en of) de assessor wordt gekozen.

7. Gaat níet door: meldplicht voor toezichthouders

De Tweede Kamer heeft dingen toegevoegd aan het oorspronkelijke wetsvoorstel, maar ook een onderdeel geschrapt. De minister wilde toezichthouders van universiteiten en hogescholen verplichten om meteen de onderwijsinspectie te waarschuwen als ze ernstige problemen vermoeden.

Daar heeft de Tweede Kamer nu een stokje voor gestoken. Zo’n meldplicht zou ervoor zorgen dat toezichthouders hun eigen verantwoordelijk doorschuiven naar de inspectie, vreesden veel partijen. Ook de Raad van State had die kritiek.